Şifalı Bitkiler – Şifalı Bitkilerin Faydaları – İbrahim Gökçek Şifalı Bitkiler ve Alternatif Tıp
Kanada şifa otu, Kanadisches Berufkraut, Conyza canadensis
Şifa otu Syn: Erigeron canadensis L.
Familyası: Bileşikgillerden, Korbblütengewaechse, Asteraceae (Compositae)
Drugları: Kanada şifa otu; Erigeronis herba
Kanada şifa otunun kökleri ve sertleşmiş odunsu alt gövdesi hariç tamamı çay, tentür ve natürel ilaç yapımında kullanılır.
Giriş: Vatanı kuzey Amerika olan Kanada şifa otunun Avrupa’ya ithal edilen tahılla birlikte geldi tahmin edilmektedir. 17. yüzyılda Avrupa’ya gelen kanada şifa otu çok hızlı bir şekilde bütün Avrupa ve Asya’yı kap-lamıştır. Hem kurak hem de sulak bölgelerde yetişmesi nedeniyle çok yaygın olarak yetişir. Eskiden Avrupa ve Asya’da yetişmediğinden tarihte kullanımı ile de bilgiler mevcut değildir. Tarihi bilgileri Kızılderililerden (kızıl derililer M.Ö. çeşitli zamanlarda Türkistan’dan Amerika’ya göçen bir Türk kavmidir) öğrenmekteyiz. Kanada şifa otu eskiden Latince ’’erigeron canadensis’’ diye anılırken günümüzde ’’conyza canadensis’’ diye anılmaya başlanmıştır ve takriben 50 alt türü mevcuttur.
Botanik: Kanada şifa otunun boyu 40-100 arasında değişebilir, bu onun yetiştiği bölgeye göre gelişmesindendir. Alt gövdesi tek üst gövdesi oldukça sık çatallaşır. Yaprakları mızrak veya ince bir şerit şeklinde ucu sivri kenarları genellikle düz, nadiren hafif dişili, üzeri kısa tüylü koyu yeşil renkli alt yüzeyi grimsi yeşil renklidir. Çiçekleri armut, çan veya rahme benzer şekilde üzeri yeşil pul pul şekilde çiçeğin etrafını ört¬müştür. Çan şeklindeki çiçeklerin ağız kısmında oldukça çok beyazımsı veya mavimsi boru şeklinde ve dil şeklinde taç ve göbek yapraklarına sahiptir. Meyveleri 1mm boyunda ucunda fırça gibi sık tüy demetleri bulunur. Bu tüylerle hemen her yere dağılır ve çoğalır.
Hasat zamanı: Haziran’dan Eylül’e kadar yerde 5-10cm yukarıdan kesilerek demetler yapılır ve kurutulur. Şayet tentürü yapılacak ise taze olarak işlenir. Malesef şifalı bitkiler toplama, kurutma, paketleme ve depolama işlemleri sırasında çok yanlışlar yapılmaktadır. Bitkinin şifalı kısmı yaprak veya çiçekleri ise asla Güneş altında kurutulmaz ve mut¬laka gölgede kurutulmalıdır. Ayrıca örneğin bitki 5 günde kurudu ise, 2 gün daha kurumada bırakmak mahzurludur, çünkü birleşimindeki eterik yağları kaybettiğinden kalitesi düşer. Sadece bitki kökleri Güneş’te kurutulur ve
kurur kurumaz hemen paketlenip depolanması gerekir. Şifa¬lı bitkilerin Aktarlar’da açıkta satılması kalitesini kısa sürede düşürür ve etkisini oldukca azaltır.
Yetiştirilmesi: Yabani olarak hemen her yerde bulunduğundan yetiştirmeye gerek yoktur.
Birleşimi: Birleşimindeki önemli maddeleri önemine göre şöyle sıralayabiliriz;
1) Eter yağ türevleri (uçucu yağ türevleri) %1-1,5 oranında olup en önemlileri; (+)-Limonen %65-70, α-cis-Bergamoten, β-trans-Farnesen ayrıca az miktarda β-Pinen, Myrcen, Cosmen ve α-Thujen içerir. Haziran’da α-cis-Bergamoten ve β-trans-farnesen %20-25’lerde iken Eylül’de α-cis-Bergamoten %50’lere yükselebilir ve β-trans-Farnesen %3’lere kadar düşebilir.
2) C10-Acetylenlerden; cis, cis-Matricariametilester %9, cis, trans-Matricariametilester ve trans, trans-Maritarimetilester içerir.
3) Ayrıca tanen, flavonlar, organik asitler ve terpenler içerir.
Tesir şekli: Damarları daraltıcı, büzücü, iç kanamaları önleyici, ilti¬hapları önleyici özelliklere sahiptir.
Kullanılması:
a) Üniversite kliniklerinde tedavi denemeleri ve araştırmalar yapılma-mıştır. Bu nedenle bugünkü bilgilere göre 2. sınıf bir şifalı bitkidir. Ka-nada şifa otu yerine göre daha etkili olan başka bitkiler kullanıl¬malıdır. Örneğin iç kanamalara karşı Çobançantası veya Gökçek İksiri daha etkilidir.
b) Halk arasında: Her türlü iç kanama, dişeti, burun, akciğer, mide-ba-ğırsak, mesane ve böbrek, basur kanaması ve de bayanlarda görülen ağrılı sancılı ve uzun süren adet hallerine karşı kullanılır. Bu kullanım alanının haricinde kuzey Amerika’da ishale karşıda kullanılır.
Çay: Taze veya kurutulmuş kanada şifa otundan 1-2 tatlı kaşığı demliğe konur ve üzerine 300-400 ml kaynar su ilave edilerek 5-10 dakika demlemeye bıraktıktan sonra süzülerek içilir.
Çay Harmanları;
Basur çayı;
>40 gr Çobançantası otu
>40 gr Kanada şifa otu
>20 gr Civanperçemi otu
İç kanamalara karşı çay;
>40 gr Beşparmak kökü
>30 gr Çobançantası otu
>30 gr Kanada şifa otu
Homeopati’de: Taze Kanada şifa otundan 50gr ince kıyıldıktan sonra bir şişeye konur ve üzerine 500ml %70’lik etanol ilave edilerek iki günde bir çalkalanır. Şişe güneş ışınlarından uzakta 4-6hafta muhafaza edil¬dikten sonra süzülerek Homeopati’de <
Yan tesirleri: Kanada şifa otunun bilinen bir yan tesiri yoktur.
