Şifalı Bitkiler – Lobelya, Lobelia inflata

Lobelya, Lobelie, Lobelia inflata
Kızılderili Tütünü
Şikin Lobelya

Familyası: Lobelyagillerden,Lobeliengewaechse, Lobeliaceae

Drugları: Lobelya otu: Lobeliae herba
Lobelya tentürü: Lobelia inflata
Lobelya otu tentür ve natürel ilaç yapımında kullanılır, fakat asla çayı içilmez. Çünkü zehirlidir.

Giriş: Asıl vatanı kuzey Amerika’nın doğu kısmı olup günümüzde Alman-ya, Fransa, İngiltere, Polonya, Türkistan ve Türkiye gibi ülkelerde yetiştirilmektedir. Diğer ülkelerde tıbbi maksatla ve sis bitkisi olarak ye-tiştirilirken Türkiye ve Türkistan’da sadece süs bitkisi olarak yetiştirilmektedir. Lobelyanın bilinen 250 türü mevcuttur ve bunlardan şişkin lobelya: ’’lobellia inflata’’ en çok kullanılan türüdür. Bu nedenle bu tür üzerinde duracağız. İnflata şişkin anlamına gelir, bu türün çiçekleri solduktan sonra meyve kapsülleri şişer, bu nedenle bu isimle anılır. Bunun haricinde kırmızı lobelya: ’’lobelia purpurea (lobelia cardinalis)’’, mavi lobelia: ’’lobelia syphilitica (lobelia cardinalis)’’, beyaz lobelya: ’’lobelia album’’ ve Çin lobeyası: ’’lobelia chinensis’i’’ sayabiliriz.

Botanik: Lobelya 30-70 cm boyunda bir yıllık dikine yükselen ve çatal-laşmayan gövdesi hafif tüylü, açık yeşil ve dört köşeli bir bitkidir. Yap-rakları 4-7 cm uzunluğunda 2-5 cm eninde oval (eliptik) şekilde, kenar¬ları hafif kertikli, üstü koyu, altı açık yeşil renkte, tüylü ve kısa saplı ve de gövdeye değişken sıra ile dizilmiştir. Çiçekleri esmerimsi yeşil renkte ve çan şeklindeki kupa yaprakları vardır ve taç yaprakları kav¬ranmıştır. Taç yaprakları diğerlerinden farklı olarak daha küçük pem¬bemsi beyaz veya mavimsi beyaz renkte gerisi boru uç kısmı ise loplu¬dur. Taç yaprakları iki dudaklı olup üst dudakta iki, alt dudakta üç lop bulunur. Çiçekleri solduktan sonra kupa yaprakları kapanarak şişer ve içi iki bölümlü küçük tohumlu meyve kapsülleri oluşur ve bu meyveleri 0,5-1 cm büyüklüğündedir.

Yetiştirilmesi: Türkiye’nin hemen her bölgesinde rahatlıkla yetiştirile¬bilir.

Hasat zamanı: Hazirandan Ekime kadar toplanabilir, fakat en uygun toplanma zamanı Eylülde çiçeklerini döküp meyveye dönüşmeye başladığı andır. Tentür yapmak için bitki yerden 5-10 cm yukarıdan kesilir ve taze olarak işlenir. Malesef şifalı bitkiler toplama, kurutma, paketleme ve depolama işlemleri sırasında çok yanlışlar yapılmaktadır. Bitkinin şifalı kısmı yaprak veya çiçekleri ise asla Güneş altında kurutulmaz ve mutla¬ka gölgede kurutulmalıdır. Ayrıca örneğin bitki 5 günde kurudu ise, 2 gün daha kurumada bırakmak mahzurludur, çünkü birleşimindeki eterik yağları kaybettiğinden kalitesi düşer. Sadece bitki kökleri Güneş’te kuru-tulur ve kurur kurumaz hemen paketlenip depolanması gerekir. Şifalı bitkilerin Aktarlar’da açıkta satılması kalitesini kısa sürede düşürür ve etkisini oldukca azaltır.

Birleşimi: Birleşimindeki maddeleri önemine göre şöyle sıralayabiliriz;
a) Piperidin-Alkaloit türevleri %0,3-0,6 arasında olup en önemlileri; Lobelin, Lobelanin, Lobelanidin, Isolobelin (Izolobelin), Lobelidin ve Isolobinin’i sayabilir bunların haricinde 20 alkaloit daha mevcuttur.
b) Lobelinasit, Chelidonikasit, Eter yağları, Reçine, Zamk ve Tanin ve Flavonitler içerir.

Tesir şekli: Antiasmatik (astıma karşı), balgam söktürücü, kramp çözü-cü, terletici, nefes alış verişlerini düzenleyici, sinirleri kuvvetlendirici, teskin edici ve kusturucudur.

Araştırmalar:
1) VOISIN ve MEZGER hastalar üzerinde yaptıkları araştırmalarda Lobelya tentürünün astıma karş