Şifalı Bitkiler – Pelin otu, Wermut

Çok Yıllık | 0,5-1,2 m | 7-9 Aylar | Ça,Na,Ho | Otu

Pelin otu, Wermut, Artemisia absinthium L.
Mide otu
Safra otu
Acı Pelin otu
Beyaz Pelin otu
Ak Pelin ot

Familyası; Bileşikgillerden, Korbblüfengewâchse, Asteraceae (Compositae)

Drugları; Pelin otu; Absinthii herba
Pelinin Yaprak, Çiçek ve Sürgünleri kısaca otunun çay, tentürü ve Na¬türel ilacı yapılır. Uzun süre kullanılması veya fazlası zehirlenmeye sebep olabilir.

Giriş; Bileşikgillerin alt grubuna ait olan Artemisiagillerin (Pelinotugiller) takriben 360 türü mevcuttur ve dört ana gruba ayrılır. Bunları; Abrotanumgiller (kara Pelingiler), Absinthiumgiller (Acı Pelin otugiller), Dracunculusgiller (Ekstragongiller) ve Seriphidiumgiller diye dörde ayırmak mümkündür. Artemisiagillerden olan Acı pelin, Kara Pelin, Ekstragon, Horasan otu, Sıma otu ve Adi pelin otu aynı familyadan ol¬ma-larına rağmen farklı kullanma alanlarına sahip olduklarından ve farklı bileşikleri içerdiklerinden ayrı ayrı incelemekte fayda vardır. Latince Absinthium hoşa gitmeyen anlamına gelir, çok acı olması nedeni ile, çok acı olmasına rağmen az miktarda içilirse kendine has hoş bir tadı vardır. Vatanı Türkiye ve Balkanlar olup buradan Avrupa, Kuzey Afrika ve Doğu Türkistan’a kadar geniş bir alana yayılmıştır. Amerikanın keşfinden sonra Kuzey ve Güney Amerika da yetiştirilmiş ve yabanileşmiştir. Tarihte ilk defa Mısırlıların M.Ö 1600 yılında kullandıkları ve sonra Romalıların ve sonrada İbn-i Sinanın detaylı incelemesi ve tedavi olmuş Avrupalı tıp adamları da genellikle İbn-i Sina dan istifade etmişleridir.

Botanik; Wermut çok yıllık bir bitki olup takriben 3-10yıl yaşar, 50-120cm boyunda, oldukça çok çatallaşan ve grimsi beyaz renkte bir bitkidir. Yaprakları grimsi gümüş renkli tüycüklerle bezenmiş olup alt yap¬rakları 5-15cm uzunluğunda bir sap üzerinde ve bunun üzerine dizi¬len yan yapraklar genellikle üç lopludur. Üst yaprakları sapsız üç loplu olmasına rağmen yan lopların oldukça kısa ve ortadaki lop oval veya geniş mızrak şeklindedir. Çiçekleri; Bitkinin en üst noktasında çiçek sap¬larına salkım şeklinde dizilmiş başlardan oluşur ve başların boyu aşağı doğru eğiktir. Çiçek başları küre şeklinde 3,5mm çapında kenarları, grimsi veya gümüşi renkli ipeğimsi tüycüklerle donanmıştır ve ortasında sarımsı veya altın sarısı renktedir.

Yetiştirilmesi; Pelin otu Türkiye’nin Ege, Akdeniz, Marmara ve Kara¬de¬niz bölgesinde yabani olarak kendiliğinden yetişir diğer bölgelerde ekilirse yetişir. Bitki taşlı, kumlu, azotlu, çimenlikle, ırmak kenarları, sıcak, güneşli yöreler, Viranelerde kendiliğinden yetişir.
Hasat Zamanı; Pelin otu çiçek açmaya başlamadan önce sürgün, yaprak ve çiçekleri toplanarak kurutulur ve özel kaplarda muhafaza edi¬lir. Pelin tentürü ilacı yapılacaksa taze olarak işlenir. Malesef şifalı bitkiler toplama, kurutma, paketleme ve depolama işlemleri sırasında çok yan¬lışlar yapılmaktadır. Bitkinin şifalı kısmı yaprak veya çiçekleri ise asla Güneş altında kurutulmaz ve mutlaka gölgede kurutulmalıdır. Ayrıca örneğin bitki 5 günde kurudu ise, 2 gün daha kurumada bırakmak mahzurludur, çünkü birleşimindeki eterik yağları kaybettiğinden kalitesi düşer. Sadece bitki kökleri Güneş’te kurutulur ve kurur kurumaz hemen paketlenip depolanması gerekir. Şifalı bitkilerin Aktarlar’da açıkta satılması kalitesini kısa sürede düşürür ve etkisini oldukca azaltır.

Birleşimi; pelin otunun birleşimindeki maddeleri önemine göre şöyle sıralayabiliriz.
a) Eterik yağ türevleri %0,2-1,5 arasında olup; 1) Monoterpenler (-)-Thujon (α-Thujon) (+)- Izothujon (β-Thujon), Thujylalkol, Pinen, Cadinen, Phellandren, Sabinol, Asetilester, Izovaleryester ve Palmitylester. 2) Sesquiterpenler; α- Bisabololi- β- Carcumen, Artemisin, Pelinlacfon, Sanfonin ve Pseudosantonin Pelin otunun yetiştiği ülkeye ve iklime göre bazen ana madde Thujon yerine C-Epoxyocimen (İtalya), trans-Sabinylasetat (Fransa) ve Chrysanthenyasetat (Fransa) içerir.
b) Acı maddeler %0,15-0,5 arasında olup en önemlileri Sesquiterpenlacton türevleri; Absinthin %0,25, Artabsin %0,1 ve az miktarda Matricin, Hydroxypelenolit, Ketopelenolit A ve B, Absintholit, Artanolit, Arabsin ve Anabsinthin içerir. Anabsinthin şayet sağlıklı kurutulmazsa absinthin’in dönüşümünden oluşur ve Matricin ise Chamazulene dönüşerek Pelin yağı veya tentürüne mavimsi renk verebilir, fakat genellikle yeşilimsi veya sarımsı kahve renktelidir.
c) Flavonitler; Rutin, Kompferol ve Quercetinglikozitler ve ayrıca Lipofil (yağ parçalayıcı) Flavon Artemisitin (3,3, 4, 5, 6, 7- Hexamethoxyflvon) içerir.
d) Steroler; Stigmasterol, β- Sitosterol
e) Ayrıca; Potasyumnitrat, Mangan, Tanin %5-7, Reçine, Malikasit, Kehribar asit, C ve B2 Vitamini içerir.

Araştırmalar; İnsanlar ve fareler üzerinde yapılan araştırmalarda pelin otu çayı, tentürü veya Natürel ilacının bütün sindirim sistemine et ettiği ve Mide, Karaciğer Pankreas ve Bağırsak salgılarını artırdığını tespit etmişlerdir.
1) J. Baumann ve ekibi 1975 yılında karaciğer rahatsızlığı olan 15 hasta üzerinde tedavi denemesi yapmışlardır. Pelin propatları (pelin ilaçları); Damla, çay, tentür v.b alan hastaların onikiparmak bağırsak¬larından numunelerde, hastaların normalden çok fazla salgı üret¬tikleri tespit edilmiştir. Artan salgıların birleşiminde; ∞- Amyloz¬lar, Li¬paz¬lar, Bilirabin ve Kolesterdun fazlaca olduğu görülmüştür. (H.H.B.4.362) buradan da karaciğer ve pankreası güçlendirdiği anlaşılır.
2) Kendi tecrübem; Bekârken hiçbir sindirim rahatsızlığım yoktu ve 57kg geliyordum, evlendikten sonra bir yıl içinde 10kg aldım ve üç yıl sonra mide rahatsızlıklarım başladı ve doktor muayenesinde Gastrit olduğu anlaşıldı, bu rahatsızlığı şifalı bitkilerle tedavi ettim. Beslen¬mem değişmiş bekârken az yerken evlenince çok yemeye başladım ve yemekten bir gün sonra göğsüme bir bıçak batıyormuş gibi bir ağrı giriyordu. Evlendikten 15yıl sonra ağır yemekten 1-2 saat sonra başa kan hücumu ve yanma, ayaklarda üşüme ve karnımda şişkinlik hasıl oldu bunun neden ileri geldiğini bende anlamadım Doktorumda. 11.07.00 tarihinde Pelin otunu 2. defa incelemeye başladım ve çayını içerek özelliklerini öğrenmek istedim ve gördüm ki pelin otu ye¬mekten sonra ortaya çıkan her türlü hazımsızlık rahatsızlıkları; Şiş¬kin¬lik, yanma, ekşime, midede bir taş varmış gibi bir his ve kramp¬lara karşı oldukça etkilidir. Bitki oldukça acıdır ve sadece 1\2 (yarım) çay kaşığı (kahve kaşığı değil) pelin otu ile çay demlenir ve bu da günde 3-4 defa içilir.

Tesir Şekli; İştah açıcı, sindirimi, kolaylaştırıcı, bezeleri uyarıcı, şişkin¬liği önleyici, safrayı artırıcı, mide ve karaciğeri kuvvetlendirici, tonik (vücudu kuvvetlendirici), parazitleri önleyici (bağırsak kurtları), iltihapları önleyicidir.

Kullanılması;
a) Araştırmalara göre mide, karaciğer, pankreas ve onikiparmak bağır-sak salgılarını artırıcı özelliğe sahip olduğu tespit edilmiştir ve bu özellikleri nedeni ile iştahsızlık, hazımsızlık, tıkanma ve şişkinlik gibi sindirim rahatsızlıklarına karşı kullanılır.
b) Komisyon E 05.12.1984 tarihli, 228nolu Monografi bildirisinde Pelin otunun başta; İştahsızlık, Hazımsızlık ve safra yolları rahatsızlıklarına karşı kullanılmasını tavsiye etmektedir.
c) Homeopatide; Sara, Kramplar, Çırpınmalar, Misteri, Kabalık, iştah-sızlık, zayıflık, Verem, Mide bağırsak üşütmesi, Basur, Ekzema, Kansızlık, Kaşıntı v.b rahatsızlıklara karşı kullanılır.
d) Halk Arasında da başta mide ve safra rahatsızlıklarından; yanma, ekşime, şişkinlik, gastrit, mide krampları, safra iltihaplanması, safra kaslarının zafiyeti ve Safra taşı gibi rahatsızlıklarla, mide üşütmesi, mide asidi yetmezliği (hipoasiditet), Mide asidi fazlalığı (Hiper¬asiditet); kansızlık, deniz tutması, Ağız kokusu, Ateş, bağırsak kurt¬ları, yağlanma (şişmanlık) sara tentürü, karaciğer zafiyetine karşı kullanılır. E. Schneider hormon üreten bezelere etki ettiği ve uyar¬dığını böylece vücudun bulaşıcı hastalıklara (Enfeksiyona) karşı di¬renç kazandığını, siyatik, Gut, Romatizma, Yağlanma ve şeker has¬talığına karşı vücudun direncinin arttığını ifade etmektedir.
e) Psikolojik rahatsızlıklardan; sara hastalığına karşı etkilidir ayrıca, çırpınma, kekeleme, baş dönmesi gibi rahatsızlıklara karşıda etkilidir.

Açıklama;
1) Günümüzde modern yaşam sonucu, sinirsel veya yanlış beslenme nedeni ile insanlar aşırı oranda siyah çay, kahve, Alkol, nikotin, tatlı ve kimyasal ilaç (aspirin) almakta. Hızlı, çabuk, çiğnemeden yemek yemekte ve de stres, üzüntü, sıkıntı, sinirlilik, telaş gibi psikolojik du-rumlarda buna eklenince midede önce ekşime, yanma, aşırı asitlen¬me (hiperasiditet), şişkinlik ve kramplar gibi rahatsızlıklar ortaya çıkar ve zamanında tedbir alınmaz ise Gastrit (mide mukazasının iltihaplanması) meydana çıkar. Doktorlar asidi azaltmak için çeşitli Natronlu (karbonat) kimyasal ilaçlar vermekteler. Natron (sodyum, hidrojen, karbonat) alındığı sürece asidinötürleştirir. Kimyasal ilaç almayı bıraktığınızda, mide aynı şekilde fazla asit üretmeye devam eder oysa bitkisel ilaçlar rahatsızlığı tamamen iyileştirir. Tabi ki beslenme şeklini değiştirmek gerekir ve yavaş yavaş yemek yenmeli yani yeterince zaman ayrılmalı, çok çiğnenmeli, yemekten önce sala¬ta ve meyve yenmeli ve de mümkün oldukça yemek esnasında pozitif sohbetler yapılmalı stresten uzak durulmalıdır. Bazı uzmanlar pelin otu için mide asidini artırdığını bazıları azalttığını bazıları da dengelediğini ifade etmektedirler. Mide asidini artırdığı yapılan araş¬tırmalarla belgelenmiştir, fakat azalttığına yani fazla mide asidini normalleştirdiğine dair iddialarda mevcuttur. Bu da bitkinin sadece safraya değil aynı zamanda hormonlarını düzenleyen bezelere etki etmesi ile açıklanabilir.
2) Dr. E. Scheider Pelin otunun bezelere özelliklede böbrek üstü beze-lerine etki ettiğini ve böylece vücudun kan dolaşımının düzeldiğini, Romatizma, Gut, Metabolizma bozukluğu, şeker hastalığı, yağlanma (şişmanlık), Ödem ve enfeksiyona (bulaşıcı hastalıklar) kaşı vücudun daha etkili bir direnç kazandığını ifade etmektedir.
3) Sürekli tatlı yiyenlerin ağız tadı bozulur ve tatlı olan yiyeceklerde dahi tat bulmazlar, belli bir süre acı yiyenler ise yeniden tat alma dokularını uyarırlar ve yediklerinden haz alırlar.

Çay; Pelin otundan 1\2 Kahve kaşığı (diğer şifalı bitkilerde genellikle 2 kahve kaşığı) demliğe konur ve üzerine 300-400ml kaynar su ilave edilerek, 5-10dakika demlenmesi beklenir ve de süzülerek içilir. Bu çay sabah, öğle ve akşam yemeklerinden sonra içilirse hazmetmede etkili olur. Aç karnına içilirse mideye ağrı gelebilir. Pelin otu çok acı oldu¬ğundan günde bir defa demlemek ve onu o gün az az içmek gerekir. Pe¬lin otu, çentiyan kökü, Kantaron otu, acıyonca ve kara pelin otu gibi acı şifalı bitkilerin çayını içerken şeker kullanmamak daha uygundur. Pelin otu çayını 3 hafta içtikten sonra 2-3 hafta ara vermek gerekir, aksi halde birleşimindeki eterik yağ türevi Thujon zehirlenmelere neden olabilir.

Çay Harmanları;

Gökçek İştah çayı (Mide asidi artırıcı);
>20gr Nane yaprağı
>20gr Çentiyan kökü
>20gr Kantaron otu
>20gr Turunç kabuğu
>15gr Pelin otu
>5gr Sefa çiçeği

Gökçek Karaciğer ve safra çayı (Safra taşlarına karşı yardımcı ve kramplara karşı);
>20gr Pelin otu
>30gr Oğul ot yaprağı
>10gr Şahtere otu
>30gr Nane yaprağı
>10gr Kantaron otu

Gökçek iştah çayı (Tıkanma, şişkinlik, iştahsızlık ve Hipoasiditet);
>20gr Pelin otu
>20gr Kantaron otu
>20gr Turunç kabuğu
>20gr Nane yaprağı
>10gr Çentiyan kökü
>10gr Tarçın kabuğu

Gökçek iştah çayı (Tıkanma, şişkinlik, iştahsızlık ve Hipoasiditet);
>20gr Pelin otu
>20gr Kantaron otu
>20gr Turunç kabuğu
>10gr Acıyonca yaprağı
>20gr Çentiyan kökü
>10gr Tarçın kabuğu

Gökçek Safra çayı (safra akışı rahatsızlıkları, şişkinlik, tıkanma ve sindirim rahatsızlıkları)
>20 gr Devedikeni tohumu
>20 gr Mübarek otu
>20 gr Nane yaprağı
>20 gr Pelin otu
>20 gr Kimyon tohumu
>10gr Ravent kökü

Gökçek İştah çayı (iştahsızlık, tıkanma ve şişkinliğe);
>30gr Zencefil kökü
>30gr Çentiyan kökü
>30gr Pelin otu
>20gr Kantaronotu

Gökçek İştah çayı (hazımsızlık, şişkinlik ve tıkanma ve iştahsızlık);
>30gr Melek otu kökü
>30gr Pelin otu
>20gr Çentiyan kökü
>20gr Kantaronotu

Gökçek safra ve mide krampları çayı;
>40 gr Kırlangıçotu
>30 gr Zerdeçal kökü
>30 gr Pelin otu
>20 gr Hindiba ot ve kökü

Gökçek Safra çayı;
>30gr Hindibaot ve kökü
>15gr Şahtere otu
>15gr Pelin otu
>20gr Nane yaprağı
>20gr Papatya çiçeği

Gökçek Şişkinlik çayı
>20gr Anason tohumu
>20gr Rezene tohumu
>20gr Kakule
>20gr Pelin otu
>20gr Kimyon tohumu

Gökçek Diabet çayı
>20gr Pelin otu
>20gr Kantaron otu
>20gr Y. Mersin yaprağı
>20gr Hindiba otu ve kökü
>20gr Mübarek ot

Gökçek karaciğer ve safra çayı (Safra yolları fonksiyon bozukluğu nedeni ile hazımsızlık);
>30gr hindiba ot ve kökü
>30gr Kırlangıç otu
>20gr Pelin otu
>20gr Mübarek ot

Gökçek Mide çayı (tıkanma, şişkinlik, hipoasidite ve iştahsızlığa karşı);
>30 gr Çentiyan kökü
>30 gr Civanperçemi otu
>20 gr Kantaron otu
>20 gr Pelin otu

Gökçek Karaciğer safra çayı (Hazımsızlık, safra yolu fonksiyon bozukluğuna);
>30gr Devedikeni tohumu
>30gr Nane yaprağı
>20gr Pelin otu
>20gr Zerdeçal kökü

Homeopatide; Pelin otunun taze sürgün, yaprak ve çiçeklerinden 50 gram bir şişeye konur ve üzerine %70lik 500ml Alkol (Etanol) ilave edi-lerek arada bir çalkalanır ve güneş ışınlarından uzakta muhafaza edi¬lir. Şişedeki madde 4-6 hafta sonra süzülerek Homeopatide <<Absinthum>> adı ile anılan tentür elde edilir. Bu tentürden günde 3-4defa yemekten sonra 10-15 damla 3-4 hafta süreyle alınır. Yukarıdaki çay harmanlarıyla aynı şekilde tentür hazırlanır. Tentürü çayından farklı olarak ayrıca sara, beyin hassasiyeti ve çocukların uyuyamamasına karşıda kullanılır.

Ekstresi; Pelin otu Alkol ve su karışımı ile ekstraksiyonu yapılarak pelin ekstresi elde edilir ve aynı tentür gibi kullanılır.

Hastalığın belirtisi (Sendrom); Şayet hastada;
1) Sara nöbetleri ve nöbet esnasında aniden benzi solar ve bir haykırmayla kendini yere atar.
2) Sara nöbetleri sık sık oluyorsa.
3) Aptal bakışlarla arkaya doğru düşerse ve saralılar gibi el kol hareketlerinde bulunursa.
4) Dilini ısırıyorsa, dili ağzına sığmıyorsa.
5) Besinler midede ağırlık yapıyorsa ve mide soğuksa.
6) Sürekli idrar yapmaya zorlanma, idrarının at idrarı gibi kokması.
7) Gözler kızarmış ve yaşlı is.
8) Gözü bazen soluk bazen morumsu renkte.
9) Unutkanlık, titreme, hayaletler görme gibi haller varsa Pelin tentürü uygun demektir.

Yan Tesirleri; Tarife uyularak çayı içilmeli ve 3 haftadan fazla içilme¬meli, hamileler asla içmemelidir. Şayet aşırı dozajda veya uzun süre alınırsa öncelikle bağımlılık yapar, merkez sinir sistemine, beyne, böb¬rek¬lere zarar verebilir, baş ağrısı, baş dönmesi, bulantı, kusma ve kramplara neden olabilir.