Şifalı Bitkiler – Sedefotu, Sedef otu, Weinraute, Ruta graveolen

Çok Yıllık | 0,5-1m | 6-7 Aylar | Ça,Ho,Na | Otu

Sedef otu, Weinraute, Ruta graveolens L.
Kötü kokulu ot Syn: Ruta hortensis

Familyası: Sedefotugillerden, Rautengewâchse, Rutaceae

Drugları: Sedef otu; Rutae herba
Sedef eter yağı; Rutae aetheroleum
Sedef otunun çayı, tentür, eter yağı veya natürel ilacı yapılır. İlaç yap¬mak için kullanılsa da zehirli olması nedeni ile çok dikkat etmek gerekir.

Giriş: Bilinen 50 Sedef otu türü mevcuttur. Fakat bunlardan sadece bir-kaçı şifa maksadı ile kullanılır ve en çok bilinen ve kullanılan türü Kötü kokulu Sedef otu; R.graveolens L ve az miktarda da Büyük Sedef otu; R.chatepensis L., Day Sedef otu; R.montana L. Ve Dar yapraklı Sedef otu; R.angustifolia L. sayabiliriz. Ruta eski Yunancada akıcı yapan, yardım eden ve kurtaran anlamlarına gelirken graveolen kuvvetli kokan demektir. Sedef otunun kokusundan kedi, lağım faresi, yılan ve sansar gibi hayvanlar kaçar ve olduğu yerde bulunmazken, karasinek bu bitkiyi sever. Eskiden roma ve Balkan ülkeleri tarafından kullanılan bitki 15.ve 16.yy’dan itibaren Kuzey Avrupa’da yaygın olarak kullanılmaya başlan-mıştır, fakat ikinci dünya savaşından sonra kimyasal ilaçların yaygınlaş-ması ile unutulmaya başlayan bitki son araştırmalarda yeniden değer kazanmaya başlamıştır. Vatanı Doğu Akdeniz ülkeleri olan Sedef otu günümüzde başta Avrupa ve Amerika’da pek yaygın olmasa da kültür bitkisi olarak yetiştirilmektedir.

Botanik: Vatanı Doğa Akdeniz ülkeleri olan bitki çok yıllık çalı görünü-münde, oldukça sık çatallaşan yeşil renkli ve gövdesi ve dalları yuvar-laktır. Yaprakları birkaç defa yan yapraklara ayrılır ve ana yaprakları 5-10cm uzunluğunda, 3-6cm eninde, parça yaprakları 5-8mm uzunluğunda, 3-6mm eninde, oval veya mızrak şeklinde, kenarları bütün ve ma¬vimsi yeşil renklidir. Çiçekleri şemsiyemsi salkım gibi, topluca bir arada, 15-30 çiçekten meydana gelen bir demetçiktir ve her çiçek 4-5 taç yap¬raktan meydana gelir. Taç yaprakları altın sarısı renkli, yumurta veya mızrak şeklinde, 5-8mm uzunluğunda, 3-5mm enindedir. Meyveleri yu¬varlak, 4-5 bölümden oluşur ve içi tohum doludur.

Yetiştirilmesi: Vatanı Doğu Akdeniz ülkeleri olan bitki bir defa ekil¬diğin¬de kendiliğinden yetişir. Özel bir itinaya gerek yoktur. Mart ve Nisan’da çamlık, sera veya yastıklara ekilen tohumlarının fideleri Nisan sonu veya Mayıs’ta tarla veya bahçelere ekilir.

Hasat zamanı: Sedef otu Haziran’dan Eylül’e kadar toplanarak gölgede ve havadar bir yerde kurutulur. Tentür yapmak için çiçek açmaya başlamadan önce toplanarak işlenir.

Birleşimi: Birleşimindeki maddeleri önemine göre şöyle sıralayabiliriz;
a) Alkaloitlerden Furanochinolin türevleri %0,5-1,5 arasında olup en önemlileri şunlardır; Arborinin, Furacridon, Ribalinium, (+)-®-Platydesminimum, Graveolin, Graveolinin, Edulinin, Dictamnin, γ-Fagarin, Skimmianin, Rutalinium ve Ribalinidin,
b) Flavonitler ve Flavonglikozitler %2-5 arasında olup 1) Flavonitlerden; Rutin en önemlidir. Ve 2) Flavonglikozitler; Gossypetin-7-monometileter-3-rutin-osit, Kâmpferol-3-O-rutinosit, İzorhamnetin-3-O-rutinosit
c) Eter yağ türevleri %0,1-0,5 arasında olup en önemlileri; 2-Nonanon, 2-Nonanilasetat, Metilnonilcarbinol, Metilnonilasetat, Metilheptilcarbinol, Metilheptilasetat ve Metilnonylketon’u sayabiliriz.
d) Kumarinler 1) Sade Kumarinler; Cumarin, rutacultin, Gravelliferon ve Metoksigravelliferon 2) Furanokumarinler; Bergapten, Byakangelicin, Psoralen, İzoimperatorin, İzopimpinellin, Chalepensin

Araştırmalar: Sedef ekstresi ile çeşitli Üniversite kliniklerinde farklı rahatsızlıklara karşı tedavi denemesi ve araştırmalar yapılmıştır. Fakat henüz bu araştırmalar yeterlidir diyemeyiz.
1) Güney Amerika’da Multiplskleroz ‘a karşı başarılı deneyler ve araş-tırmalar yapılmıştır. Fakat bu alandaki çalışmalar henüz yeterli sayıl-maz. (ZP.5.95.275)
2) Sedef ekstresi ile lağım fareleri üzerinde bir düzine araştırma yapıl-mıştır. Bu araştırmalarda bitkinin birleşimindeki Furanokumarinlerin antifertilite (döllenmeyi önleyici) olduğu gözlenmiştir. Bu araştırma-larda maksat insanlara zarar vermeyen yan tesirsiz bitkisel bir ilaç elde etmektir. Fakat insanlar üzerinde henüz bir araştırma yapılma-mıştır. (HHB.VI.515)
3) Sedef ekstresi ile yapılan deneylerde Furochinolin alkaloitlerin Papa-verin’e eşdeğer kramp çözücü olduğu tespit edilmiştir. (HHB.VI.515)
4) 10.02.1998 Cuma günü saat 20.00 sıralarında sol gözümde batma, kaşıntı ve kızarma hasıl oldu. Bu Pazar sabahı saat 3.00’a kadar devam etti. Uyuyamadığımdan geç saatlere kadar araştırma yaptım. Bu araştırmalardan aşırı okunma, el işi, bilgisayarla çalışma ve televizyona bakma gibi hallerde Sedef tentürünün (Rufa) iyi geldiğini okudum ve birkaç damla damlatınca rahatsızlığım geçti. Bu rahat¬sızlık 15.03.1998’de tekrar hasıl oldu. Bahar nezlesi olduğundan Sedef tentürü fayda vermedi ve Göz otu tentürü ile Göz çayı (kendi terkibim 40gr Papatya çiçeği, 30gr Rezene tohumu, 20gr Göz otu ve 10gr Sedef otu) içtim ve Göz banyosu yaptım. Böylece bu rahat¬sızlıktan da geçici olarak kurtuldum. Çörek

otu bu bitkilerden daha tesirlidir, uzun süre Çörek çayı içildiğinde gözün içindeki ve çevre¬sindeki rahatsızlık veren bütün artık maddeleri dışarı atar.

Tesir şekli: Krampları çözücü, adet söktürücü, damarların cidarı (iç yüzeyini) kuvvetlendirici, kılcal damarlarda kan dolaşımını düzenleyici, öksürük kesici, abortif (aşırı alındığında kadınlarda düşüğe neden ola¬bilir) özelliklere sahiptir.

Açıklama: Multiplskleroz, birden çok organın bulaşıcı bir hastalıktan sonra iltihapların iyileşmeyerek sertleşmesi ve de hastanın ömür boyu hareket ve konuşmasında anormalliklere neden olmasıdır. Bu organların başında beyin ve omurilik en sık olarak bu şekilde rahatsızlanır. Fertilitet doğurganlık anlamına gelir ve bunu ortadan kaldırmak için yani bitkisel ilaçla doğum kontrolü yapma bu aşamada pek olumlu netice elde edil-memiştir. Sedef otu eklem, kemik, kemik derisi ve liflerdeki rahatsız¬lık-lara karşı etkisi ile Karakafes’e iç kanama, morarma, burkulma, ezilme, zedelenme gibi rahatsızlıklara etkisi ile Altın çiçeğe benzer.

Kullanılması:
a) Araştırmalara göre multiplskleroza karşı kullanılabileceği beyan edil-mektedir, fakat yine de yeterli araştırma yapılmamıştır.
b) Komisyon E’ye göre adet rahatsızlıkları, iştahsızlık, kan dolaşımı ra-hatsızlıkları, damar sertliği, kan dolaşımı anormallikleri, sinirlilik, his-teri, ateş, böğür batması, baş ağrısı, nevralji, diş ağrısı, romatizma, deri hastalıkları, ezilme, burkulma, morarma ve kemik zedelen¬me¬sine karşı kullanılır.
c) Homeopati’de; Sedef tentürü homeopati’de genellikle çarpma sonucu ezilme, burkulma, morarma ve kemik derisi ağrıları, eklem zafiyeti, kramplar, baş ağrısı, göz ağrısı, romatizma, siyatik, dermansızlık, sırt ağrısı ve lif gerilmesine karşı kullanılır.
d) Halk arasında; sindirim bozukluklarından; iştahsızlık, kramp ve kolik (sancı), göz iltihaplanması, baş ağrısı, eklem be kas romatizması, teskin edici özelliklere sahiptir.

Çayı: Sedef otundan yarım kahve kaşığı demliğe konur ve üzerine 300-500ml kaynar su ilave edildikten sonra 5-10dk demlenmeye bırakıldıktan sonra süzülerek içilir.

Çay Harmanları:

Gökçek yüksek tansiyon ve damar sertliğini çayı;
>30 gr Ökse otu
>30 gr Alıç çiçeği+yaprağı
>20 gr Atkuyruğu otu
>10 gr Çobançantası otu
>10 gr Sedef otu yaprağı

Gökçek Kalp spazmı çayı;
>30 gr Alıç yaprak+çiçeği
>20 gr Kaz otu
>20 gr Alıç meyvesi
>10 gr Sedef otu
>10 gr Oğulotu yaprağı
>5 gr Melek otu kökü
>5 gr Arnika çiçeği

Gökçek Ağrılı sancılı adet çayı;
>20 gr Kaz otu
>20 gr Kılıç otu
>20 gr Civanperçemi otu
>20 gr Kedi otu kökü
>10 gr Hayıt tohumu
>10 gr Sedef otu

Gökçek Kalp zafiyeti çayı
>30 gr Amberbaris kökü
>20 gr Aslan otu
>20 gr Biberiye yaprağı
>15 gr Civanperçemi otu
>10 gr Sedef otu
>5 gr Arnika çiçeği

Gökçek Ağrılı sancılı adet çayı;
>20 gr Kaz otu
>10 gr Sedef otu
>10 gr Andız kökü
>10 gr papatya çiçeği
>30 gr Oğulotu yaprağı

Gökçek Göz zafiyeti çayı;
>40 gr Rezene tohumu
>10 gr Sedef otu yaprağı
>40 gr Göz otu
>10 gr Arnika çiçeği

Gökçek Göz çayı;
>40 gr Papatya çiçeği
>30 gr Rezene tohumu
>20 gr Göz otu
>10 gr Sedef otu

Gökçek Kalp spazmı çayı;
>30 gr Alıç çiçeği + yaprağı
>30 gr Kaz otu
>20 gr Y.Kekik otu
>10 gr Sedef otu
>10 gr Oğulotu

Gökçek Menopoz çayı;
>30 gr Kadın kökü
>30 gr Kılıç otu
>20 gr Civanperçemi otu
>10 gr Sedef otu
>10 gr Biberiye yaprağı

Homeopati’de: Sedef otundan 50gr çiçek açmaya başlamadan önce toplanır, ince doğranır, bir şişeye konur ve üzerine 50ml %70’lik alkol ilave edilir ve güneş ışınlarından uzakta muhafaza etmek gerekir. Şişe arada bir çalkalanır ve 4-6hafta sonra süzülerek Homeopati’de <<Ruta>> ismi ile anılan tentür elde edilir. Bu tentürden günde 3-4defa 10-15damla 4-6hafta süreyle alınır. Yukarıdaki çay harmanlarının karı¬şımı ile aynı şekilde posyonları da hazırlanır.

Ekstresi: Sedef ekstresi Etanol+su karışımı ile ekstraksiyonu yapılarak elde edilir ve genellikle natürel ilaç yapımında kullanılır.

Hastalığın belirtileri (semptom):
1) Toplardamarlara aynı Altın çiçek tentürü (Arnica) gibi etki eder
2) Eklemlerde ve kemiklerde sövülmüş gibi ağrı hissetme ve felç gibi kontrolsüzlük
3) Uzanıp yatarken huzursuz olma
4) Herhangi bir zorlamada makatın çıkması ve kabızlık
5) Sık idrar yapmaya gitme ve idrar tutamama
6) Ağrılar soğukta, yaşta ve sükunette artar
7) Hareket edince ve sıcakta ağrılar azalır
8) Aşırı okuma, el işi ve televizyona bakma gibi hallerde göz ağrısı ve kaşıntısı varsa
Bu gibi hallerde Sedef otu tentürü gerekir.

Aromaterapisi: Sedef eter yağı su buharı destilasyonu ile elde edilir ve Aromaterapisinde kullanılır. Sedef eter yağı terletici, kramp çözücü ve teskin edici olarak kullanılır. Fakat zehirli olması nedeni ile 1-2damla günde 3-4defa alınabilir.

Yan tesirleri: Sedef otu zehirli olması nedeni ile çok dikkatli kullanılması gerekir. Aksi halde uyuşukluk, çocuk düşürme, mide ve bağırsakların tahrişi, baş dönmesi, baş ağrısı, kramplar ve melankoliye sebep olabilir.