Şifalı Bitkiler – Şifalı Bitkilerin Faydaları – İbrahim Gökçek Şifalı Bitkiler ve Alternatif Tıp
Çok Yıllık | 0,7-1,2m | 5-9 Aylar | Ça,Ho,Na | Kökü
Zerdeçal, Kurkuma, Curcuma domestika VAL.
Zerdeçav Syn: Curcuma Longa L.
Zerde Amomum Curcuma YALQ.
Hint zerdaçalı
Kurkuma
Sarıkök
Sarıboya
Familyası: Zencefilgillerden, Ingwergewachhse, Zingiberaceae
Drugları: Zerdeçal yumrusu(kökü), curcumae longae rhizoma
Zerdeçal yumrusu, çay, baharat, tentür ve natürel ilaç yapımında kul-lanılır.
Giriş: zencefilgillerin bir alt grubuna dahil olan kurkumagillerin takriben 40 türü mevcuttur ve bunlardan en önemlileri Hint zerdeçalı, Curcuma Domerstica, Java Zerdeçalı, C. Xanthorrhiza, Malezya Zerdeçalı, C. Zedoaria ve Bengaldeş Zerdeçalı, C. Aromatica bu dört türü çay, tentür ve natil ilacı yapılır. Ayrıca süs bitkisi olarak yetiştirilen pembe zerdeçal, C. Rosea(C. Roseaana) gibi türlerde vardır. Zerdeçal binlerce yıldır Hindistan, Endonezya, Malezya, Bangladeş gibi ülkelerde bilinmekte ve kullanılmaktadır. Önce Arap ülkelerine sonra Türklere gelen bitki bura¬dan 1500’lü yıllarda Avrupa’ya baharat olarak satılmaya başlanmıştır. Tarihte hekimler tarafından özellikle tropik ülkelerde görülen karaciğer rahatsızlıklarına karşı kullanılmıştır. Günümüzde yapılan modern araş-tırmalarda bitkinin gerçekten etkili olduğu anlaşılmış ve çeşitli bitkisel ilaçlar yapılmıştır
Botanik: Zerdeçal dikine yükselen bir bitki olup çok yıllıktır. Kökleri ana ve yan köklerden oluşur, ana kök yumru şeklinde, yan kökler parmak kalınlığında, yer elması şeklinde, dışı kahverengimsi içi sarı veya kır-mızımsı sarı renktedir. Yaprak sapları iki bölümden oluşur. Birinci kısmı gövdeyi saran kısım, ikinci kısım gövdeden ayrılan kısımdır ve takriben bir metre uzunluğundadır. Yaprakları 50-80cm uzunluğunda 20-40cm eninde oval şekilde, kenarları dalgalı, ortada ana damar ve ondan paralel olarak uzanan yan damarlardan oluşur. Ve koyu yeşil renklidir. Çiçek sapı 10-20cm uzunluğunda olup üzerinde altın sarısı veya sarı renkli üçlü taç yapraktan meydana gelir. Ve gerisi koni olup ortada bir döllenme tozluğu bulunur ve sarı renklidir.
Yetiştirilmesi: Kurkuma tropik iklimde yetişen bir bitki olduğundan Tür-kiye’de yetişmez, fakat Akdeniz ve ege bölgesinin sıcak yörelerinde kışın içeri alınarak yetiştirilebilir. Süs bitkisi olarak yetiştirilen pembe çiçekli zerdeçal soğuğa dayanıklı olduğundan sıcak bölgelerde içeri almaya gerek kalmaz.
Hasat zamanı: Aralık ocak aylarında (yaprakları solduktan sonra) kök¬leri sökülerek çıkarılır, yıkanır, 30-45 dakika haşlandıktan sonra güneşte kurutulur.
Birleşimi: Zerdaçal kökünün birleşimindeki maddeleri önemine göre şöyle sıralayabiliriz:
a) Eteryağ türevleri %3-5 oranında olup buda sesquiterpenketonlar ve monoterpenlerden oluşur.
1) Sesquiterpenketon türevleri; ar-Turmeron, α-, β-turmeron, zingiberen, α-curcumen, β-sesquiphellandren, germacron, β-bisabolen, atlanton, curlon ve curcumol içerir.
2) Monoterpenler: α-phellandren, sabinen, cineol ve borneol içerir.
b) Curcuminoidler %3-6 arasında olup en önemlileri; Curcimin (Diferaloylmethan), Monodesmethoxycurcumin, Bisdesmethoxycurcumin, Di-p-Cumaroylmethan (Di-p-Hydroxycinnamoylmethan) ve Didesmethoxycurcumin içerir. Jawa zerdeçalı Di-p-Cumaroylmethan
c) içerme.
Araştırmalar: Önce fareler, kobaylar ve köpekler üzerine bir yığın araştırma yapılmış ve bu araştırmalarda zerdeçal kökünden elde edilen ekstrenin safrayı arttırıcı, safra yollarını açıcı ve hareketlendirici, kara-ciğeri zehirlerden arındırıcı(antihepatoksin), kandaki lipit ve kolesterolü düşürücü, radikalleri zararsız hale getirici, prostaglandin üretimini fren-leyici, iltihapları önleyici, artritisi(eklemlerdeki iltihapları) iyileştirici oldu¬ğu tespit edilmiştir. (H.H. IV. 1091) insanlar üzerinde de bu güne kadar çok önemli araştırmalar yapılmıştır. Bunlardan bazıları;
1) Tayland’a zerdeçal kökü ile 1989 yapılan çok büyük bir araştırmada zerdeçalı karın ağrısı(genellikle boş mide, açlık duygusu veya acı baharatlı yemekler yendiğinde), kokuşma, ekşime, karnının alt(abdominal) veya karnın üstteki(epigastricum) ağrıları ve kalın bağırsak ağılarını t oranında iyileştirildiği tespit edilmiştir. (Nhp. 7.00.1131)
2) Siegers ve ekibi 1997 yılında yaptığı bir araştırmada zerdeçalın safra akışının 0 oranında 15-30 dakika içinde araştırdığını tespit etmiştir.(Nhp.7.00.1131)
3) R. Kutlan, P.C. Sudheeran, C.D. Josph ve ekipleri 1987de yaptıkları araştırmalarda zerdeçalın urları küçülttüğünü ve hatta yok ettiği tespit edilmiştir. (TP. 184)
Kullanılması:
a) Araştırmalara göre hazım rahatsızlıklarından; şişkinlik, tıkanma, mide bağırsak rahatsızlıkları, karaciğer safra rahatsızlıklarına karşı etkili olduğu, kandaki kolesterol ve lipidi düşürdüğü, radikalleri yok ettiği (antioksidatif), iltihapları önlediği ve prostoglandin üretimini azalttığı tespit edilmiştir.
b) Komisyon E’nin 30.11.1985 tarihli,223 nolu ve 01.09.1990 tarihli, 164 nolu monografi bildirisinde zerdeçalın hazımsızlık rahatsız¬lıklarına etkili olduğu tespt edilmiştir.
c) Halk arasında, kandaki kolesterol ve lipit, şişkinlik, tıkanma, yağ-lanma(şişmanlık), karın ağrısı, baş ağrısı, ateş, üşütme ve arteriosk-leroza(yağlanma nedeniyle damar sertliği ve damar daralması) karşı kullanılır.
Çay: İnce kıyılmış zerdeçal kökü veya
tozundan yarım kahve kaşığı(1,5-3g) demliğe konur ve üzerine 300-500ml kaynar su ilave edilerek 8-10 dakika demlemeye bırakıldıktan sonra süzülerek içilir.
Çay Harmanları:
Gökçek Karaciğer ve Safra çayı
>30g Hindiba otu ve kökü
>20g Deve dikeni tohumu
>20g Nane yaprağı
>20g Cava Zerdeçal kökü
Gökçek Karaciğer, safra çayı
>40g Zerdeçal kökü
>30g Devedikeni tohumu
>20g Nane yaprağı
>10g Pelin otu
Gökçek Safra çayı(safra artırıcı)
>40g Zerdeçal kökü
>30g Nane yaprağı
>20g Kırlangıç otu
>10g Y. Akdiken kabuğu
Gökçek Safra çayı;
>40 gr Nane yaprağı
>30 gr Cava Zerdeçal kökü
>20 gr Kırlangıçotu
>10 gr Şahtereotu
Gökçek Karaciğer, safra çayı
>40g Zerdeçal kökü
>30g Kırlangıç otu
>20g Nane yaprağı
>10g Pelin otu
Gökçek Safra çayı
>20 gr Hindiba otu ve kökü
>20 gr Devedikeni tohumu
>20 gr Nane yaprağı
>20 gr Zerdeçal kökü
>20 gr Kimyon tohumu
Gökçek Safra çayı (safra artırıcı)
>30g Zerdeçal kökü
>30g Devedikeni tohumu
>20g K.Hindibaotu ve kökü
>10g Şevket ot
>10g Nane yaprağı
Gökçek safra ve mide krampları çayı;
>40 gr Kırlangıçotu
>30 gr Cava Zerdeçal kökü
>30 gr Pelin otu
Gökçek Karaciğer ve Safra çayı
>50g Nane yaprağı
>25g C. Zerdeçal kökü
>25g Pelin otu
Homeopati: Zerdeçal kök tozundan 20g bir şişeye konur üzerine 80ml p’lik alkol ilave edilir. 4-6 hafta bekledikten sonra süzülerek homeopati “Lurcuma Longa” ismi ile anılan tentür elde edilir. Yukarıdaki çay harmanlarında aynı şekilde tentür elde edilir. Bu tentürden günde 3-5 defa 10-15 damla 4-6 hafta süreyle alınır.
Baharat: Zerdeçal kökü tozu genellikle baharat olarak kullanılır ve çok meşhur olarak kullanılan Curry’nin(köri) ana katkı maddesidir. Curry Hindistan, Bangladeş, Pakistan, Endonezya ve Malezya’da farklı farlı ka¬rı-şımlardan olabilir.
Yan Tesiri: Aşırı miktarda alınması halinde bulantı ve kusma gibi rahatsızlıklara sebep olabilir, bu nedenle dozajını dikkatle ayarlamak gerekir.
