Şifalı Bitkiler – Ayvadana, Adi Pelin otu, Artemisia vulgaris L.

Diğer Adları:
Adı Pelin otu, BeifuB, Artemisia vulgaris L.
Ayvadana
Ayak otu

Familyası:
Bileşikgillerden, Korbblütengewâchse, Asteraceae

Drugları:
Adı Pelin otu; Artemisiae herba
Adı Pelin kökü; radıx
Adı Pelin otu çay, baharat ve natürel ilaç yapımında, kökü ise tentür yapımında kullanılır.

Giriş:
Adı Pelin otu da Pelinotugillerden olup 2 önemli alt grubu vardır. Asya’nın ılıman bölgeleri ile Avrupa’da yetişen Adı Pelin otu; A.vulgaris var. vulgaris ve Hindistan’da yetişen A.Pelin otu; A.vulgaris var. indicayı sayabiliriz. Pelin otu türlerinin muhtemelen Türkistan’dan dünyaya yayıl-dığı iddia edilmektedir. Tarihte ilk defa eski Mısırlılar, Romalılar ve Çinliler tarafından kullanıldığı ve sonra diğer ülkelerin kullanmaya başladığı ve en nihayet Amerika’ya götürülen bitkinin orada kısa sürede yabanileşerek yayıldığı bilinmektedir. Almanca BeifuB diye anılması yorgun ayaklara canlılık, derman verdiği inancından ileri gelmektedir. Bu nedenle ayağın yanında anlamına gelen BeifuB ismi ile anılır.

Botanik:
Bitki 80-150 cm boyunda, çok yıllık, çatallaşan gövdesi kahverengimsi, dikine yükselen kökleri oldukça çok başlı, bu nedenle de bir kökten demet şeklinde birçok gövde bir arada bulunur. Alt yaprakları 7-15 cm büyüklüğünde, derin parpalı parçalar, loplardan oluşur ve lopların ucu sivridir. Üst yaprakları daha küçük, daha az loplu, en üsttekiler lopumsu şeklinde üst kısmı koyu yeşil, altı tüylü grimsi yeşil renklidir. Çiçekleri bitkinin üst kısmındaki sürgünlerin üzerine dizilmiş, oldukça çok çiçekten bir araya gelir ve salkım gibidir. Çiçeklerin başı aşağı doğru eğili olup sarımsı veya kırmızımsı kahverengi 2-4mm çapında bir kısa saplı dikine veya hafif eğik şekildedir.

Yetiştirilmesi:
Adı pelin otu Türkiye’nin Ege, Akdeniz, Marmara ve Karadeniz bölgesinde yabani olarak yetişir. Bahçe tarlalarda yetiştirmek mümkündür.

Hasat zamanı:
Adı pelin otu Haziran’dan Eylül’e kadar toplanarak kurutulur ve kavanozlarda muhafaza edilir. Kökleri söküldükten sonra yıkanmaz, fırça ile köklerindeki topraklar temizlendikten sonra işlenir. Maalesef şifalı bitkiler toplama, kurutma, paketleme ve depolama işlem-leri sırasında çok yanlışlar yapılmaktadır. Bitkinin şifalı kısmı yaprak veya çiçekleri ise asla Güneş altında kurutulmaz ve mutlaka gölgede kurutulmalıdır. Ayrıca örneğin bitki 5 günde kurudu ise, 2 gün daha kurumada bırakmak mahzurludur, çünkü birleşimindeki eterik yağları kaybettiğinden kalitesi düşer. Sadece bitki kökleri Güneş’te kurutulur ve kurur kurumaz hemen paketlenip depolanması gerekir. Şifalı bitkilerin Aktarlarda açıkta satılması kalitesini kısa sürede düşürür ve etkisini oldukça azaltır.

Birleşimi:
Adı pelin otunun birleşimindeki maddeleri önemine göre şöyle sıralayabiliriz;
a) Eterik yağlar %0,03-0,3 arasında olup en önemlileri; Cineol, Campfer ve Linelool olup ayrıca (+)-Borneol, (-)-Borneol, Thujon, B-Pinen, Myrcen, α-Cadınol ve Terpinen-4-ol içerir. Hint Adı pelin otunun birleşimindeki eterik yağların en önemlisi; Monoterpen türleri B-Caryophllen %25 ve B-Cubeben %12 iledir.
b) Sesquiterpenlaktonlar vulagarin (=Tamremisin), Psilostachyin ve Psilostochyin C
c) Lipophil (Lipophil=yağları eritici), Flavonlardan; 5,3-Dihydhoxy-3,7,4¹ methoxyflavon
d) Flavonitglikozitler, Quercetin-3-O-glikozit, Quecetin-3-0-Rhamnosit, Quercetin-3-O-Rhamnoglikozit, Thoramnetin-3-O-glikozit ve İzorhamnetin-3-O-Rhamnoglikozit
e) Kumarinler; Aesculetin, Aesculin, Umbelliferon, Scopoletin, 7,8-Metilendioksi-9-Metoksikumarin
f) Triterpenler; Sitosterol, Stigamsterol
g) Ayrıca C-vitamini, ham şeker ve zamk içerir.

Araştırmalar:
Adı pelin otu ile henüz klinik araştırmalar düzeyinde bir araştırma yapılmamıştır ve bakterilere karşı yapılan deneylerde mikropları öldürücü özelliği tespit edilmiştir. (Fitoterapi 1990)

Tesir şekli:
Antibiyotik, fungisid (mantarları söktürücü), krampları çözücü, safra artırıcı, teskin edici, tonik, sinirleri güçlendirici, iltihapları önleyicidir.

Kullanılması:
Komisyon E’nin 06.07.1988 tarih ve 122 nolu Monografi bildirisi yayınlamış ve başta; mide bağırsak rahatsızlıklarından kolit, ishal, kabızlık, kramplar, sindirim zafiyeti, mide ve safra salgı yetersizliği, karaciğer yağlanmasına karşı kullanılır. Ayrıca histeri, sara, bağırsak kurtları ve solucanlar, sürekli kusma, bayanlarda adet bozukluklarına karşı kan dolaşımını artırıcı ve teskin edici olarak kullanılır. Halk arasında; sindirim sistemi hastalıklarından iştahsızlık, mide ülseri, yanma ve ekşime, düzensiz adet halleri kokuşmaları, yorgun ayaklar, kadın hastalıkları, uyku rahatsızlıkları, kansızlık, iştahsızlık, tıkanma, şişkinlik, anasiditet (mide asidi yokluğu) mide asidi hafifliği (subasiditet) ve bağırsak solucan ve kurtlarına karşı kullanılır. Homeopati’de; başta saraya, ayrıca kekeleme, uyku rahatsızlıkları ve çırpıntıya karşı kullanılır.

Açıklama:
Adı pelin otu “üzerinde hiç durmayarak Acı Pelin otu gibi kullanılır” diyenlere öncelikle tavsiyem yeterince araştırmaları ve ona göre beyanda bulunmalarıdır. Acı Pelin otu ve Adı Pelin otunun birleşimindeki maddeler ve kullanılış şekillerinin oldukça farklı olduğu görülecektir.

Çayı:
Adı Pelin otundan 1 kahve kaşığı demliğe konur ve üzerine 300-500ml kaynar su ilave edilerek 5-10dk demlendikten sonra süzülerek içilir.

Çay Harmanları:

Gökçek Karaciğer ve safra çayı (safra taşlarına karşı ve ağrılı, yağlı yemeklerden sonra);
>25 gr Adı pelin otu
>25 gr Kantaron otu
>25 gr Nane yaprağı
>25 gr Oğulotu yaprağı

M.Pahlow’a göre karaciğer ve safra çayı (safra, karaciğer ve mide rahatsızlıkları, tıkanma şişkinlik gibi);
>20 gr Adı pelin otu
>20 gr Civanperçemi otu
>10 gr Kırlangıç otu
>20 gr Kimyon tohumu

Gökçek Mide-bağırsak çayı (mide ağır bir taş gibi ise);
>20 gr Melek otu kökü
>15 gr Adı pelin otu
>20 gr Oğulotu yaprağı
>15 gr Kantaron otu
>30 gr Nane yaprağı

Homeopati’de:
Adı pelin otu kökü söküldükten sonra yıkanmaz ve fırça ile temizlendikten sonra 20gr ince kıyılarak doğranır ve bir şişeye konularak üzerine 100ml %70’lik Alkol (Etanol) ilave edilir ve güneş ışınlarından uzakta 4-6hafta muhafaza edildikten ve arada bir çalkalanır. Sonra süzülerek Homeopati’de <<Artemisia vulgaris>> ismi ile anılan tentür elde edilir. Bu tentürden günde 3-4defa 10-15damla 4-6hafta süreyle alınır.

Hastalığın belirtileri (semptom):
1) Kişi aşırı pis kokulu veya sarımsağı andırır şekilde kokarsa
2) Sara nöbeti geçirirken genellikle sağ tarafı çırpınır, sol tarafı felçmiş gibi hareketsiz kalırsa
3) Krampları soğukta, ışıkta ve aşırı hareket halinde artıyorsa
4) Renkli camlar karşısında baş dönmesi
5) Kramplardan sonra kendinden geçme ve derin uyku varsa
6) Aç olmasına rağmen bir şey yiyemiyorsa
7) Uykuda iken geziniyorsa
Bu gibi hallerde Adı pelin otu tentürü gerekir.

Yan tesirleri:
Bilinen önemli bir yan tesiri yoktur, şayet tarife uyulursa, fakat buna rağmen hamilelerin kullanmaması gerekir. Bazı kişilerde alerjiye neden olabilir.