Bademcik iltihabı (akut tonsillit) nedir?

Tonsil olarak da adlandırılan bademcikler, dilin arkadaki kısmında boğazın her iki yanında yer alan kayda değer görevleri olan organlarımızdır. Vücuda giren zararlı mikropları yakalayarak, vücudun mikroplarla savaşmasına asistan olan hücreleri üretirler. Bu hücreler ya uç kendileri mikropları öldürmekte ya da mikropların öldürülmesini sağlayan bazı maddeleri üretmektedirler. Vücuda giren bazı mikroplar, tonsillerin bu etkisine rağmen saf dışı edilemez ve tonsillerde çoğalarak tonsillerin iltihaplanmasına sebep olurlar. Tonsillerde büyümeye, kızarmaya, ara sıra tonsiller üzerinde irin birikmesine sebep olurlar. Bu duruma bademcik iltihabı (tonsilit) adı verilir. Bademcik iltihabı çocuklarda en sık görülen hastalıklardandır, en sık 5-15 yaşlarında ve kış-ilkbahar döneminde görülür. Akut tonsillite niçin olan mikroplar, tükürük, burun ve boğaz sıvıları gibi gövde sıvılarıyla, yakın temasla, solunum yolundan hava yoluyla meydana çıkan damlacıklar yoluyla insandan insana bulaşabilmektedir.

Akut tonsillitin belirtileri nelerdir?
Hastalığın şiddeti faktör olan mikrobun gücüne ve kişinin cisim direncine alt olarak değişebilmektedir. Bademcik iltihabında aşağıdaki belirtilerin tümü veya birkaçı bulunabilir;

Ateş (39-40 dereceyi bulabilir), üşüme, titreme

Bademcikler şiş, kırmızı olması,

Kulak ağrısı

Boğaz ağrısı

Yutkunmada zorlanma, sancı veya rahatsızlık hissi,

Halsizlik, kırgınlık, vücutta yaygın sızı, eklem ağrıları

Boyundaki lenf bezlerinde şişme, hassasiyet, sızı

Baş ağrısı

İştahsızlık

Kötü ağız kokusu

Ses değişiklikleri

Çocuklarda bunlarla birlikte ayrıca:

Mide bulantısı

Kusma

Karın ağrısı da eşlik edebilir.

Akut tonsillitin tedavisi nasıl yapılır?
Akut tonsillit tedavisinde hedef enfeksiyonun yok edilmesi, belirtilerin ortadan kaldırılması ve ortaya çıkabilecek komplikasyonların engellenmesidir. Tatmin Edici sıvı alımı ve uygun ağız bakımı önemlidir. Antiseptik gargaralarla gargara yerine getirmek ağız bakımı için yeterlidir. Bunun yanına yatak istirahati, yeterli değişken alımı, ağrı kesici, alev düşürücü ve bakteriyel enfeksiyon düşünülenlerde antibiyotik verilir. Bakteriyel enfeksiyonda antibiyotik verilmeyenlerde genelde rahatsızlık 7-8 günde kendini sınırlar. Ama antibiyotik atamak belirgin bir şekilde baş ağrısı, ateş ve boyundaki lenf bezi şişkinliklerini azaltır. Keza olası bir akut romatizmal ateş (Romatizmal Yürek İltihabı) ya da akut glomerülonefrit (böbrek iltihabı) gibi komplikasyonlar önlenmiş olur. Antibiyotik tedavisi doktora başvurulup hekim göre zorunlu görüldüğünde uygulanmalıdır. Halk Müziği aralarında yaygın olarak kullanılan antibiyotik tedavisi uygunsuz kişilere verildiğinde ishal, karın ağrısı, halsizlik gibi negatif etkilere niçin olabilmektedir. Hem, antibiyotiklerin eksik dozda ya da kısa süreli kullanımı, bakterileri bütün öldürmeyip şu lahza var olan antibiyotiklere de direnç geliştirebilmelerine bilinmeden yol açmaktadırlar. O süre bakteri güçlenme süresini geçirip, daha güçlü bir şekilde her yerde saldırıya geçerek; şiddetli, baskı tedavi edilebilen ve antibiyotiklere yanıt vermeyebilen enfeksiyonlara niçin olabilmektedir. Keza hastaların daima boğaz enfeksiyonu geçirmelerine neden olabilmektedir. İlaçlar enfeksiyon belirtilerinin kısa sürede düzelmesinde epeyce faydalıdır, iltihap ortadan kaldırılsa da bazen bademciğin büyüklüğü ortadan kalkmayabilir. Sık Akut tonsillit geçirilmesi (yılda en düşük 4-5 kere akut tonsillit atağı), enfeksiyonun kronikleşip bademciklerde daimi ülkü gelmesi, bademciklerin fazla büyüyerek yemek yemeyi zorlaştırıp solunum yolunu tıkayıcı ışık halkası gelmesi, bademcik çevresi çıban gelişmesi durumlarında hastaların KBB uzmanınca değerlendirilip bademciklerinin ameliyatla çıkarılması (tonsillektomi) gerekmektedir.

Hangi Durumlarda KBB doktoruna Başvurulmalı?
Akut tonsillit çoğunlukla kendi kendini sınırlayan ve 7-8 gün içinde kendiliğinden düzelebilen bir hastalıktır. Ateş 48 saatten uzun sürüyorsa, rahatsızlık gittikçe kötüye gidiyorsa, klinik tabloya farklı şikayetler ekleniyorsa, yeme içme esnasında güçlük çekiliyorsa, solgun alıp vermede güçlük varsa bir KBB Uzmanına görünmelidir.

Akut tonsillitin Komplikasyonları nelerdir?
Akut tonsillitin tedavisi basit olmasına karşın doktora başvurulmasında geç kalındığında veya doktorun verdiği tedavi yarım bırakıldığında aşağıdaki komplikasyonlara neden olabilmektedir;

Peritonsiller çıban (Bademcik çevresi apse)

Otitis media ve mastoidit (orta kulak ve kulak arkası kemiğin enfeksiyonu)

Pnomoni (Akciğer enfeksiyonu)

Akut Romatizmal Ateş (Romatizmal Kalp İltihabı)

Akut Glomerülonefrit (böbrek iltihabı)

Derin boyun enfeksiyonu

Menenjit (Beyin zarı enfeksiyonu)

Osteomiyelit (Kemik ve kemik iliği enfeksiyonu)

Septik artrit (Eklem enfeksiyonu)

Septisemi (mikrobun kana yayılması)