Ayrık Otu nedir? Ayrık Otu ve Kökünün faydaları ve zararları nelerdir?

Ayrık Otu ( Elytrigia repens), Latin dilinde Agropyrum Repens, dilimizdeki diğer adıyla Ayrık kökü  yabani bir şifalı bitkidir. Adı Agropyron Latinceden, Agros (alan) ve Puros (buğday) kelimelerinden isimlendirilmiştir.

Ayrık Kökleri krem renginde olan bu bitki, İlkbahar ve sonbahar aylarında toplanıp kurutulur.

Ayrık Otu, Kumlu topraklarda, çayır ve meralarda, tarlalarda, yol kenarlarında yetişen, uzun ömürlü Buğdaygillerden yabani bir şifalı bitkidir. Çiftçilerin kazıp atmakla baş edemediği, kısa sürede ürün alanını işgal ederek sorun yaratan etkili bir bitkidir.

Ayrık Otunun Türkiye’de yirmi kadar türü yetişmektedir. Ayrık Otu (Mekke ayrığı) Küçük başaklar halindeki yeşil renkli çiçekleri Mayıs ve Temmuz ayları arasında açar. Ayrık otu şifalı bitki olup, bu çiçeklerdeki tohumların dökülmesiyle ya da toprağa değen yerde gövdelerin yeniden kök atmasıyla çoğalır. Şifa kaynağı ve ilaç için toprak altındaki sarımtırak beyaz renkteki kökleri kullanılır.

İlkbahar başlangıcında, filizlenmeye başlamadan ve sonbahar aylarında toprağı kazılarak kökleriyle beraber toplanır, su ile iyice temizlendikten sonra gölgede ya da güneşte kurutulup saklanarak kullanılabilir. Yükseklikleri 80 cm bulabilen bu bitki, Asya Avrupa ve Amerika kıtalarında yetişmektedir.

Ayrık Otu bitkisi, genellikle değersiz ve zahmetli bir ot olarak tüm ülkelerde kabul olsa da, sığır ve atlar için besin kaynağı olarak kullanılmakta fakat kökleri  sağlıklı gıda olarak kabul edilmeye başlanmıştır. İçeriğindeki yüksek protein ve nişasta, onu değerli yem bitkisi yapar. Ayrık otu en çok at ve koyunlar tarafından sevilerek yenir.

İtalya’da, özellikle de köylüler tarafından toplanır ve pazarlarda satılır. Eskilerin açlık dönemlerinde, ekmek yapımında kullandığı da bir gerçektir.

Ayrık Otu bitkisi, 30 cm’den 1 metreye kadar uzayabilir. İçerisinde potasyum, demir gibi mineraller, A vitamini, B vitamini ile saponinler, şeker, triticin, glikovalin, müsilaj gibi maddeler ve uçucu yağ bulunur.

Ayrık Otu ve Ayrık Kökünün Faydaları Nelerdir?

• Orta Çağda İdrar söktürmede ve İdrar yolu kanalları sağlığı için kullanılmaktaydı.
• Böbrek ve mesane taşlarının düşürülmesinde yardımcı olur. Böbrek yetmezliğine ve sancılarına çok fayda verir. Böbrek ve mesane taşlarının atılmasına yardımcı olur.
• Albümini atmada, Nefrit ve Nikris’ede faydalıdır.
• Kanı ve bedendeki toksik maddeleri temizler.
• Antiseptik özellikleri vardır.
• İçindeki maddelere göre Prostat büyümesini önleyebilir.
• Ateşli hastalıklarda koca karı ilacı olarak kullanılmaktadır.
• Ayrık otu kökü kaynatılıp sade olarak veya limon sıkılarak içilirse yaz aylarındaki harareti ve susuzluğu giderir.
• Ayrık otu kökü tek başına veya “Kekik” ile beraber kaynatılıp balla tatlandırılarak içilmeye devam edilirse kanı temizlediği söylenmektedir.
• Hiçbir yan etkisi ve zehirliliği yoktur.
• Yukarıda tarif edilen karışım dıştan uygulandığı zaman romatizma ağrılarını hafifletir, egzama ve cilt hastalıklarının iyileştirilmesinde etkili olur.
• Romatizma ve gut şikayetlerini azaltmaya yardımcı olur.

Ayrık Otu ve Kökü Nasıl Kullanılır? Nasıl Saklanır?

Ayrık otu kökleriyle birlikte kurutulduktan sonra suda kaynatılarak kullanılır. Ayrık otunun, asıl kullanılan yeri Ayrık kökü denilen kök kısımlarıdır.

Her Öğün yemek öncesi 1 bardak ılık  suya toz halde 1 çay kaşığı karıştırılıp içilir. Tadı meyan kökü gibi mayhoş olduğundan bal, limon ya da nane ile tatlandırılabilir.

1 litre suya İkinci 20 gram ayrık otu atılıp bir günde eşit aralıklarla içilebilir.

2 su bardağının içine bir tatlı kaşığı dolusu ince kıyılmış ayrık otu kökü atılarak, hafif ısıda 10 dakika kadar kaynatıldıktan sonra 10 dakika da demlendirilir ve süzülür. Günde 3 bardak içilebilir.

Ayrık Otunun Zararları Nelerdir?

Ayrık otunun herhangi bir bilenen kötü etkisi yoktur. Sadece aynı familyadan ayrık otunun akrabası  domuz otu denilen bitki ise zehirlidir. Yendiğinde uykusuzluk ve ishal başlar. Böyle bir besin zehirlenmesinde en yakın sağlık ocağına gidilmelidir.