Şifalı Bitkiler – Çöpleme, Veratrum

Diğer Adları:
Çöpleme, Weiβer Germer, Veratrum
Akçöpleme
Harbak
Kunduz
Sahte enfiye kökü

Familyası:
Zambakgillerden, Liliengewachese, Liliaceae

Drugları:
Çöpleme kökü; Veratri rhizona
Çöpleme tentürü; Veratrum
Çöplemenin sadece kökleri Tentür ve Natürel ilaç yapımında kullanılır. Çok zehirli olması nedeniyle çayı içilmez.

Giriş:
Çöpleme zambakgillerin bir alt gurubu olan Veratrumgillerden olup bu guruba ait bitki çoktur, fakat bizi ilgilendiren üç çöpleme türüdür. Akçöpleme; Venatrumalbum L, yeşil çöpleme; Veratrum viride L, ve Siyah çöpleme; Veratrum nigrum’u sayabiliriz. Tarihte ilk defa en geniş tedavi çalışması HAHNEMANN tarafından yapılmış ve onu diğer Homeopati Uzmanlarının araştırmaları takip emiştir. Eskiden kusma, ishal ve sıtma gibi rahatsızlıklara karşı ve enfiye olarak buruna çekmek için kullanılmıştır. Çöpleme birçok Türk yazarı ve Alman yazarlar tarafından Boynuz otu ile karıştırılmış ve buda kavram kargaşasına ne¬den olmuştur. Vatanı Avrupa’nın Alpler, Karpatlar ve orta bölgeleri ile Türkiye’nin kuzeydoğu bölgesinde yabani olarak yetişir.

Botanik:
Çöpleme 50-200cm boyunda dikine yükselen yuvarlak ve açık yeşil renkli bir bitkidir. Yaprakları 25-40cm uzunluğunda 15-30cm eninde, eliptik şekilli, gövdeye oturmuş olup, değişken sırayla dizilmiştir. Yaprakların başından ucuna kadar yay şeklinde çıkıntılı damarlarla bezenmiştir ve kenarları dalgalı olup açık yeşil renklidir. Gövdenin hemen hemen her yarısından itibaren 30-80cm boyunda başak şeklinde çiçek demeti bulunur. Çiçekler oldukça küçük olup yeşilimsi beyaz, mızrak şeklindeki 6 taç yapraktan meydana gelir. Kökleri 6-8cm uzunluğunda, 2-3cm kalınlığında, dışı esmer içi beyaz bir ana kazık köke sahip ayrıca ondan çevresine yayılan narin saçak köklere sahiptir.

Yetiştirilmesi:
Bitki yüksek dağların nemli yörelerinde ve nemli or¬manlık, çimenlik ve meralarda daha gür yetişir ve yetiştirilir.

Hasat zamanı:
Kökleri sonbaharda sökülür, yıkanır, gölgede güneşli havadar bir yerde kurutularak kaldırılır. İlkbaharda bitki köklerinin sö-külmesi mahzurludur. Zira birçok kişi Çentiyan kökü ile Çöpleme kö¬künün birbirine karıştırmaktadır. Gerçi Çentiyan zehirli değildir. Bu nedenle de Çentiyan kökü diye yanlışlıkla Çöpleme kökü sökülür ve kullanılırsa tehlikeli olmaz. İşin uzmanı olanlar Çentiyan yapraklarının karşılıklı iken Çöpleme yapraklarının değişken sıra ile dizildiklerini ve çiçeklerinin çok farklı olduğunu görürler. Çiçek açmadan önce bitkinin kökünün sökülmesi genellikle yanlışlıklara sebep olabilmektedir.

Birleşimi:
Çöpleme kökünün birleşimindeki maddeleri önem sırasına göre şöyle sıralayabiliriz;
a) Alkaloit türevleri %1-1,5 arasında olup bunlara Alkaminalkaloitler’de denir ve bunlar çok oksijenli Alkominler ve az oksijenli Alkominler olarak ikiye ayrılır;
1) Çok Oksijenli Alkominler; Protaverinin bu da Protaveratrin A ve B’den oluşur ayrıca az miktarda Germin, Zygadenin ve Varecevin’i sayabiliriz.
2) Az oksijenli Alkominler; Jervin, Rubijervin, İzorubijervin ve Veratramin serbest Alkominler olup bir de glikozitli Alkominler vardır ve bunlara Jervinglikozit ve Veratraminglikozit’i sayabiliriz.

Araştırmalar:
Çöpleme kökü tentürü ile HAHNEMANN, ALLEN ve MURRAY denekler üzerinde bir düzine araştırmalar yapmışlardır. Hahnemann 32 denek üzerinde yaptığı araştırmalarda Asya Kolerasına (sıtma) karşı etkili olabileceğini beyan etmiştir. Murray 23 denek üzerinde yaptığı araştırmalarda Çöpleme kökü tentürünün deliliği iyileş¬tirdiğini iddia etmiştir. Bu araştırmalar yeterli olmayıp modern klinik araştırmalara ihtiyaç duyulmaktadır. (LBH.II.1003)

Tesir şekli:
Merkezi sinir sistemi uyarıcı, tansiyon düşürücü, kalp atış¬la-rını azaltıcı, ishal yapıcı, aksırtıcı, tahriş edici ve derideki kaşıntıyı önleyici özelliklere sahiptir.

Kullanılması:
a) Homeopati’de Kollaps, sıvı gibi ishal, kusma, sancı (kolit), bitkinlik (prostrate), depresyon, akut enfeksiyon, bronşit, nevralji ve migrene karşı kullanılır. Şayet hastanın alnının ortasında soğuk soğuk terleme olursa bu hasta için Çöpleme tentür gerektiği anlamına gelir.
b) Halk arasında eskiden enfiyelere Çöpleme tozu katılmış fakat zehirli olması nedeniyle sonra bundan vazgeçilmiştir. Eskiden Çöpleme tozu merhemi yapılarak uyuza karşı kullanılmıştır.

Çayı:
Çöpleme kökü çok zehirli olması nedeniyle çayı içilmez.

Homeopati’de:
Çöpleme köklerinden 20gr ince kıyılarak bir şişeye konur ve üzerine 80ml %70’lik Alkol ilave edilerek 4-6hafta süre ile güneş ışığından uzakta iki günde bir çalkalanarak muhafaza edilir. Bu süre sonunda süzülerek elde edilen tentüre Homeopati’de <<Veratrum album>> ismi verilir. Bu tentürden 10ml 90ml %70’lik Alkolle karıştırılıp çalkalandıktan sonra D3 adıyla anılan tentür elde edilir. Bu tentürden günde 3-5defa 10-15damla 4-6hafta süre ile alınır.

Hastalığın belirtileri (semptom):
1) Şayet bir hastalık, kollaps gibi ve hastanın alnında soğuk terleme oluşuyor derisi soğuk, soluk ve mavimsi ise
2) El ve ayaklarının, burnunun ucunda, midede, karında, yüzünde veya başının tepesinde buz varmış gibi soğukluk hissetmesi
3) Vücudun dışının (derinin) soğuk olmasına rağmen içinin yanması
4) Aşırı ağrı çekmeden delirecekmiş gibi duruma girme
5) Kaslarda özellikle baldırda kramp varsa
6) Şiddetli ishal, bu ishal pirinç suyu gibi oldukça sıvı ve çoksa
7) Buz gibi havada dahi hasta soğuk su içmek ister fakat bunu da kaldıramaz.
Bu gibi hallerde Çöpleme tentürü gereklidir.

Yan tesirleri:
Çöpleme kökü tentürünün en az 1/1000 sıvılaştırılması (inceltilmesi) gerekir. Aksi halde rahatsızlıklara neden olabilir. Çok zehirli olması nedeni ile zaten çayı içilmez.

B) Yeşil Çöpleme, Grüner Nieswurz, Veratrum viride
Amerika Çöplemesi

Aslında Ak Çöpleme ile Yeşil Çöplemeyi birbirinden ayırmak oldukça zordur. Çünkü yaprakları ve çiçekleri aynıdır fakat Yeşil Çöplemenin çiçekleri daha az ve seyrektir. Beyaz Çöpleme ile Yeşil Çöplemenin özellikleri ve kullanılması birbirine çok yakındır. Vatanı Amerika oldu-ğundan Amerika Çöplemesi diye tanınır.

C) Siyah Çöpleme, Schwarse Nieswurz, Veratrum nigrum

Bu Çöplemenin çiçekleri siyah olduğundan diğerlerinden hemen ayrılır. Siyah Çöpleme genellikle Güney Avrupa, Balkanlar, Kuzeydoğu Anadolu ve Kafkaslar olup genellikle dağlık bölgeler ve orman kalıntılarının olduğu yerde yetişir.