Şifalı Bitkiler – Dereotu, Anethum graveolens

Diğer Adları:
Dereotu Dill Anethum graveolens
Tere otu
Durak otu
Duvak otu

Familyası:
Maydanozgillerden, Doldengewaechse, Apiaceae

Drugları:
Dereotu: Anethi herba
Dereotu meyvesi: Anethi fructus
Dereotu eter yağı: Anethi aetheroleum

Dereotu taze olarak yenir, salata ve yemeklere katılır, tohumları baharat olarak ve de eter yağı çıkarılarak natürel ilaç ve aroma tedavisinde kul-lanılır.

Giriş:
Bazı uzmanlara göre vatanı ön Asya, yani Türkiye ve çevresi, bazılarına göre doğu Akdeniz havzası olan tere otu önce Eski Mısırlılar, sonra Yunan ve Romalılar tarafından kullanılmıştır. Mısırlılar medeniyeti Sümerler’den, yani Türkler’den almıştır. Bütün medeniyetlerin kaynağı Sümerler yani Türkler dayanır. Günümüzde hemen hemen Avrupa’nın tamamı, ABD, güney Afrika ve Çin’de yetiştirilmekte ve de kullanılmaktadır.

Botanik:
Boyu 50-120cm, çok az çatallaşır, gövdenin içi boş, dış yüzeyi yuvarlak ve üzeri yer yer beyaz çizgilidir. Yaprakları 2-3 defa kanatlanmış, ince iplik şeklinde yeşil renkli, sapları gövdeden yaprağa kadar olan kısmı oluk gibi olup sonra tekrar yuvarlak bir hal alır. Çiçekleri oldukça küçük sarı renkte, çan şeklinde olup, bir şemsiyecikte 15-25 adet bulunur ve 20-30 şemsiyecikten bir şemsiye şeklindeki çiçek demeti meydana gelir. Dereotunun tohumları bir çift birbirine yapışık yetiş¬tiğinden bir yüzü basıkça, yumurta şeklinde, orta kısmı koyu ve kenarları açık kahve renkli 2-4mm büyüklüğünde, takriben 900-1000 adeti ancak 1gr’dır.

Benzetme:
Tere otu genellikle rezene ile karıştırılır ve bu iki bitkiyi şu şekilde ayırabiliriz. Rezenenin gövdesi mavimsi yeşil, tere otu ise hafif sarımsı yeşil ve beyaz çizgili ve rezenenin boyu 2 metreyi bulur ve oldukça sık çatallaşır, tere otu ise 120cm boyundadır ve az çatallaşır.

Yetiştirilmesi:
Yetiştirilmesi oldukça kolaydır. Önce Şubat ve Mart ay-larında kasalara ekilen tohumlarından elde edilen fideleri Mart sonlarına doğru veya Nisanda bahçe veya sulu tarlalara ekilir, şayet tere otu taze olarak tüketilecek ise Mayıstan itibaren istifade edilir. Eğer tohumları veya tohum yağlarından istifade edilecekse Ağustos veya Eylülde toplanan tere otu tohumları güneşli ve havalı bir yerde kurutulduktan sonra dövülerek tohumları elde edilir. Tohumlarının su buharı des¬tilasyonu (damıtma) ile eter yağı elde edilir.

Birleşimi:
a) Birleşimindeki en önemli madde %3-4 oranında Eter yağ türevleri (Uçucu yağ); %40-60 Carvon, %30-40 Phellandren, Apiol, D-Limonen, Dihydrocarvon, Myristicin ve Terpinen içerir.
b) Sabit yağlar, Flavonitler, Kumarinler, C-vitamini ve Minerallerden; Potasyum ve Sodyum içerir.

Tesir şekli:
Şişkinliği giderici, hazmettirici, süt arttırıcı (emzikli an-nelerde), teskin edici, krampları çözücü, aroma verici, ağız kokusu gide-rici ve cinsel arzuları azaltıcı (uzun süre kullanılır ise).

Kullanılması:
a) Üniversite kliniklerinde yeterince araştırma ve tedavi denemesi ya-pılmamıştır. Hazımsızlığa karşı Zerdeçal, Pelin otu, Haronga, Kekik, Keten veya Gökçek iksiri daha etkilidir.
b) Komisyon E’nin yayınladığı monografi bildirisine göre hazımsızlık rahatsızlıklarına karşı kullanılır.
c) Halk arasında; Şişkinlik, hazımsızlık, süt yetersizliği, uykusuzluk, ağız kokusu, yutkunamama, hıçkırık tutması ve aşırı cinsel arzuları önlemek için kullanılır.
Şayet hıçkırık söz konusu ise o zaman dereotu yenildiğinde hatta hıçkırığa yakalanan kişi dereotundaki düşünce hıçkırığın kayıp ola¬cağını Bernd D. Hadeler ifade etmektedir. (Nhp.11.95.1694, NM.12.95.6 ve NH.7.96.433) Diğer rahatsızlıklarda dereotu tohumu sade veya harman çayları ile birlikte daha tesirli ve hızlı sonuç elde edebilmek isteniyor ise o zaman dereotu yağı (dereotu tohum yağı) aroma tedavisinde veya natürel ilaçlarda kullanılır. Dereotunun tohumlarının özelikleri aynı anason, rezene, ve kimyon tohumlarının özeliklerine bezer, onlardan farklı bir özelliğicinsel gücü azaltıcı olması ve hıçkırık ve de yutkunma zorluklarında kullanılmasıdır.

Çayı:
Dereotu tohumlarından bir tatlı kaşığı (şayet ezilir veya öğütülür ise daha iyidir) demliğe konur ve üzerine 250-300ml kaynar su dol-durulduktan sonra 5-10 dakika demlenmeye bırakılır ve sonra süzülerek içilir.

Çay Harmanları;

Gökçek Ağız kokusu çayı;
>20 gr Dereotu tohumu
>40 gr Anason tohumu
>40 gr Rezene tohumu

Gökçek Şişkinlik çayı;
>20 gr Anason tohumu
>20 gr Rezene tohumu
>20 gr Kimyon tohumu
>15 gr Dereotu tohumu
>10 gr Pelin otu
>15 gr Papatya çiçeği

Gökçek Anne Sütü arttırıcı çayı;
>10 gr Dereotu tohumu
>10 gr Kimyon tohumu
>10 gr Rezene tohumu
>10 gr Oğul otu yaprağı
>10 gr Isırganotu

Salata:
Dereotu salatalara katılırsa güzel bir aroma verir ve yemeklere, özelikle de çorbalara, etli yemeklere çok az miktarda dereotu tohu-mundan 0,5gr katılır.

Aromaterapide:
Su buharı destilasyonu ile dereotu tohumlarından de-reotu esansı (dereotu eter yağı, dereotu uçucu yağı) elde edilir. Dereotu ekstresi, iktidarsızlık, aşırı cinsel arzuları önleme, baş dönmesi ve hava değişimi nedeniyle ortaya çıkan rahatsızlıklara karşı kullanılır. Dereotu esansından 3-4damla bir bardak çaya veya bir parça ekmeğe veya bir kesme şekere damlatılarak alınır ve yahut da bir kağıt mendile damlatılarak koklanır.

Yan tesirleri:
Dereotunun önemli bir yan tesiri yoktur. Erkeklerin uzun süre ve yüksek dozajda kullanmaları halinde cinsel güçleri düşer.