Şifalı Bitkiler – Efedara, Ephedra sinica

Diğer Adları:
Efedra, Ephedrakraut, Ephedra sinica
Çin efedrası
Efedra otu

Familyası:
Denizüzümgillerden, Meertaeubelgewaechse, Ephedraceae

Drugları:
Efedraotu: Ephedrae herba
Efedrakökü: Ephedrae radix
Deniz üzümü otunun çayı, tentürü ve natürel ilaç yapılırken kökünün sa-dece ve nadiren çayı yapılmaktadır.

Giriş:
Deniz üzümünün dünyada bilinen 40 türü mevcuttur ve bunlardan en önemlileri sırası ile Çin efedrası “ephedra sinica’’, Pakistan efedrası “ephedra intermedia’’, Akdeniz efedrası “Ephedra distachya’’, Türk efed-rası “ E. Major’’, Ege efedrası “ E. Campylopoda’’ en önemlileridir. Çin’de 4000 yıldır başta astıma karşı kullanılan Çin efedrasının birleşimindeki Ephedrin (efedrin) 1924’de Chen tarafından keşfi ve 1926’da Alman ilaç fabrikası Merck tarafından ilk sentetik ephedrinin üretilmiştir. Çin efedrası çay, tentür ve natürel ilaç yapımında en çok araştırma yapılan ve de özelikleri en iyi bilinen bir tür olduğundan bunu öncelikle incelemeyi uygun görmekteyiz.

Botanik:
30-40cm boyunda 1-2mm kalınlığındaki gövde ve dalları, ma-vimsi yeşil veya açık yeşil boğum yerlerinde 3-4mm büyüklüğünde pul yaprakları ve boğumlardan çıkan kısa saplı açık sarımsı 4-6adet çiçeğin küme şeklinde bir arada bulunur.
Hasat zamanı: Efedra otu yerden 4-5cm yukarıdan kesilerek, güneşli ve havadar bir yerde kurutulur. Kökleri ise söküldükten sonra yıkanır ve yine aynı şekilde kurutularak kaldırılır.

Birleşimi:
Efedra otunun birleşimindeki maddeleri öneminde göre şöyle sıralayabiliriz;
a) Efedra otu %1-3 arasında Alkaloit türevleri içerir ve bunların hemen hemen %75’ini 1R, 25 (-) Ephedrin (L-Ephedrin=l-Efedrin) ve ikinci önemli madde ise %20-24’le Pseudoephedrin ve geri kalan kısmını ise Norpseudoephedrin ve Methylpseudoephedrin’den oluşur.
b) Ayrıca Tanen, Flavonitele, Fenolkarbonikasitler, Saponinler ve eterik yağlar içerir.

Özellikleri:
Keskin, acı ve sıcak (ısıtıcı)

Tesir şekli:
Bronşları genişletici, krampları çözücü, damarları büzücü, kan dolaşımını düzenleyici, merkezi sinir sistemini uyarıcı, antialerjik, idrar söktürücü ve hafif tansiyon yükselticidir.

Kullanılması:
a) Üniversite kliniklerinde tedavi denemeleri ve araştırmalar yapılma-dığından daha etkili şifalı bitkiler kullanılmalıdır. Örneğin astıma karşı Çörek, Duvar sarmaşığı, Meyhaneciotu veya Gökçek İksiri daha et-kilidir.
b) Halk arasında bronşları genişletici ve krampları çözücü olması nede-niyle akciğer bronşlarını genişleterek astımı önler. Çin’de efedra bronşit, boğmaca, üşütme ve öksürüğe karşı kullanılır. Efedra alçak tansiyonlu hastalara tavsiye edilirken, yüksek tansiyonlu hastalara tavsiye edilmez, ayrıca bahar nezlesi, alerji, burun şişmesi ve iltihap-lanmasına karşı kullanılır. Günümüzde kullanılan Ephedrin (Efedrin) sentetik olarakta üretilmekte ve bu efedrinler dönüşümlü olmaması ve %50’sinin L-Efedrin ve %50’sinin D-Efedrin olması nedeni ile bitkilerden elde edilen Efedrine göre tesiri daha azdır.

Çayı:
Kurutulmuş, ince kıyılmış Efedra otundan bir kahve kaşığı demliğe konur ve üzerine 250-300ml kaynar su doldurularak 5-10dk demlenmeye bırakıldıktan sonra süzülerek içilir.

Çayharmanları;

Gökçek Alçak tansiyon çayı;
>30 gr Alıç yaprağı+çiçeği
>30 gr Süpürge otu
>30 gr Diş otu
>30 gr Efedra otu

Gökçek Öksürüğe çayı;
>30 gr Kekik otu
>30 gr Çuha çiçeği
>20 gr Sinirli ot
>10 gr Efedra otu
>10 gr Anason tohumu

Bronşite ve bronş spazmına karşı çay;
>20 gr Mürver çiçeği
>20 gr Sinirli ot
>15 gr Çuha kökü
>15 gr Kestane çiçeği
>10 gr Kekik otu
>10 gr Efedra otu

Yan tesiri:
Aşırı miktarda kullanılması halinde uykusuzluk, tansiyon yük-selmesi, kalp atışlarında anormallik, baş ağrısı, huzursuzluk, bulantı, kusma gibi hallerde görülür, aslında Lobelya ve Grindelya gibi yan tesiri olmayan şifalı bitkilerin kullanılması daha uygundur.

B) Denizüzümü, Türkische Ephedra, Ephedra major
Al yanak
Türk Efedrası
Türkiye’de yetişen bu tür diğerlerinde farklı olarak küçük bir ağaç veya çalı görünümünde, yeşil yaprakları dalları sarmış vaziyette ve bezelye büyüklüğündeki kırmızı meyvelerden oluşur. Yukarıdaki türden farklı olarak birleşimindeki alkaloit türevlerinden pseudoefedrin ana maddeyi içerir. L-Efedrin bir yan alkaloittir. Diğer özellikleri aynıdır.

C) Akdeniz Efedrası, Meertraeubchen, Ephedra distachya
Boyu 1 metreyi bulan yatık veya dikey yükselen, 1-2mm kalınlığında ince uzun iplik gibi dallardan oluşur ve mavimsi yeşil renklidir. Çiçekleri 5-15’i bir arada olup bir küme oluşturur ve bu türde de ana alkaloit pseudoefedrin olup, yine L- Efedrin yan alkaloittir. Bu efedrinin 95, 96 ve 97’de fotoğraflarını çektim. Diğer türleri bulma imkânım olmadı. Diğer özellikleri aynıdır.