Guarana, Guarana, Pauilina cupana

Diğer Adları:
Guarana, Guarana, Pauilina capana KUNTH ex.H.B.K. (Syn: Paulina sorbilis DUCKE)
Paul sarmaşığı

Familyası:
Sabunağacıgillerden, Seifenbaumgewächse, Sapindaceae Drugları: Guarana tohumu; Guaranae semen
Guarana tohumları bir takım işlemlerden sonra tozu veya pastası elde edilir ve bunlar kulanılır.

Botanik:
Brezilya’nın Kuzeybatı Amazona bölgesinde yabani olarak yetişen bitki, zamanla Berezilya’nın tamamına, Kolombiya, Kostarika vede Panama gibi ülkelerde yetiştirilmeye başlanmıştır.Guaranın günü¬müzde bilinen 200 alttürü bulunmaktadır. Bunlardan en çok kulanılanı Paulina cupana olup, diğerleri sadece yetiştikleri yörelerde bölgesel olarak kulanılırlar. Guarana birleşiminde en yüksek oranda koffein içeren bir türdür, diğer türlerde yoktur veya çok azdır. Yaprakları oval, uçlara doğru sivri, kenarları kertikli, derimsi sertlikte, yeşil renkli ve uzunca bir sap üzerinde üçlü bir şekilde bulunurlar. Çiçekleri 20-30cm uzunluğunda bir salkıma dizilmiş 60-90 küçük çiçeklerden oluşur. Çiçekleri küçük sarımsı beyaz dört taç yapraktan meydana gelir. Meyveleri olgunlaşınca içinden genellikle1 nadiren 2 veya 3 adet nohut büyüklüğünde esmer, kahverengimsi kızıl tohumlardan oluşur. Tohumlar olgunlasınca kapsül¬leri çatlayarak tohumları saçılır.

Yetiştirilmesi:
Türkiye’nin Akdeniz bölgesinde bahçelerde, diğer böl-gelerde ise seralarda yetiştirilebilir.

Hasat zamanı:
Guarana tohumları olgunlaştıktan sonra kapsülü açılır ve tohumları dökülmeye başladığı an, bütün tohumları toplanır ve kapsüllerden ayrılır. Guarana tohumları Kızılderililer tarafından balık dişi ile ezilir. Amazonada yetişen ve Kemikkıran diye anılan balığın çenesinde yüzlerce küçük diş bulunur. Bu çene ile tohumlar havanda içine biraz su katılarak hamur gibi yoğrulur ve çeşitli şekiller genelliklekangal sucuğu veya sosis formu verilir. Form verilmiş olan bu maddeye “Guarana Pastası” denir. Bu pasta 40-50 gün kükürtlü ateşte kurutulur. En kaliteli guarana pastası Brezilya’nın Kuzeybatı Maura şehri ve civarında imal edilir.

Birleşimi:
Guarana Pastasının birleşimindeki maddeleri önemine göre şöyle sıralıyabiliriz.
1) Purintürevleri %3-8 arasında olup, bunun %2,5-7 Guaranin, %0,03-0,2 Theobromin ve %0,02-0,06 Theophyllin içerir.
2) Tanin türevleri %6-12 arasında olup bununda %6 (+)- Catechin, %4 (-)- Epicatechin ve geri kalanını hidrolize (çözülmeyen) olmayan Taninlerden oluşturur.
3) Ayrıca Karbonhidratlar, Mineraller ve Vitaminler içerir.

Tesir şekli:
Tonik (vücudu dinçleştirici) vücuda calılık, tazelik ve dinçlik vericidir.

Kullanılması:
a) Üniversite kliniklerinde tedavi denemeleri ve araştırmalar yapıl-mamıştır. Bu nedenle bugünkü bilgilere göre 2. sınıf bir şifalı bitkidir. Guarana yerine daha etkili olan başka bitkiler kullanılmalıdır. Örneğin konsantrasyon zafiyetine karşı Limon, Yulaf, Çemen, Alıç, Ginseng, Ginkgo, Kuşburnu, ZYE preparatları veya Gökçek İksiri daha etkilidir.
b) Halk arasında guarana tozu, pastası veya tentürü aynı kahve gibi genellikleyorgunluk, halsizlik, dermansızlık ve isteksizliğe karşı kulanılırsa da bu bitkiden çok daha faydalı bitkiler vardır.

Açıklama:
Guaranaın birleşimindeki Guaranin, Koffein ve Taninlerden oluşur ve bu nedenle de kahve veya çayın birleşimindeki Koffeinden farklı şekilde etki eder. Oysa Guaranadaki Koffeinin Taninden ayrılması zaman alır ve etkisi de uzun sürer.

Çayı:
Guarana pastasından 1-2gr rendelenerek toz haline getirilir veya varsa tozundan 1-2g alınarak 150-200ml kaynarsu içinde eritildikten sonra içilir.

Yan tesirleri:
Fazla içilmesi halinde birleşimindeki Taninler midesi hassas olanlarda mide rahatsızlığına sebep olabilir. Bana göre bir çok güzel etkisi olan Çörek, Elma, Limon, veya Kuşburnu çayı içerdiği mineraller ve vitaminler ve de tadı nedeniyle isminden başka bir özelliği olmayan Guaranaya tercih edilir.