Şifalı Bitkiler – Aslan pençesi otu, Alchemilla vulgaris

Diğer Adları:
Aslan pençesi otu, Frauenmantel, Alchemilla vulgaris
Aslan ayağı otu Syn: Alchemilla xanthochlora
Kırağı otu
Pelerin otu
Harmani otu

Familyası:
Gülgillerden, Rosengewâchse, Rosaceae

Drugları:
Aslanpençesi otu; Alchemilla herba
Aslanpençesi otunun kökleri hariç tamamı çay, tentür ve natürel ilaç yapımında kullanılır.

Giriş:
Aslanpençesi otu gülgillerin alt grubu olan Alchemillinnagillere dahil olup takriben 1000 adet türü mevcuttur. Aslanpençesi otu Batı Avrupa’dan Doğu Türkistan’a kadar geniş bir alanda yabani olarak yetişmektedir. Yol kenarları, çalılıklar, kayalıklar, çimenlikler, meralar ve viranelerde yetişen bitki dağların 2500 m yüksekliklerinde yetişebilir. Aslanpençesi otu çok eskiden beri ishale ve kadın hastalıklarına karşı kullanılmıştır. Yapraklarının sabahları terleyerek üzeri kırağında olduğu gibi irili ufaklı damlacıklarla bezenir ve bu nedenle de Kırağı otu diye de anılır. Yaprakları pelerin veya Harmaniye benzediğinden Pelin otu veya Harmaniye otu diye de anılır.

Botanik:
Rozet yaprakları uzun saplı 5-10 cm çapında, gövde yaprakları sapsız ve oldukça küçüktür. Yaprakları pelerine benzer ve 7-9 loplu kenarları narin dişli veya kertikli, üst kısmı yeşil alt kısmı grimsi yeşil ve tüylüdür. Bitki 20-60 cm boyunda dikine yükselir ve oldukça sık çatal¬laşır. Çiçekleri topluca bir arada oldukça küçük sarımsı veya açık sarı renklidir. Çiçeklerin taç yaprakları olmayıp 8 adet üçgen şeklinde sivri uçlu kupa yapraklarına sahiptir. Eski kökleri ölürken yeni kökleri çevreye yayılarak kümeler oluşturur.

Yetiştirilmesi:
Yetiştirilmesi oldukça kolay olup çevrede yabani olarak yetişen bitkinin kökünden bir parça, güneşli bir yere ve humuslu toprağa ekilirse fazla bir bakıma ihtiyaç duyulmadan orada gelişir ve kümeler oluşturur.

Hasat zamanı:
Çiçek amaya başladığı andan itibaren yani Mayıs’tan Ekim’e kadar yerden 5-10 cm yukarıdan kesilerek toplanır ve demetleri yapılarak havalı ve güneşli yerlere asılarak kurutulur. Maalesef şifalı bitkiler toplama, kurutma, paketleme ve depolama işlemleri sırasında çok yanlışlar yapılmaktadır. Bitkinin şifalı kısmı yaprak veya çiçekleri ise asla Güneş altında kurutulmaz ve mutlaka gölgede kurutulmalıdır. Ay¬rıca örneğin bitki 5 günde kurudu ise, 2 gün daha kurumada bırakmak mahzurludur, çünkü birleşimindeki eterik yağları kaybettiğinden kalitesi düşer. Sadece bitki kökleri Güneş’te kurutulur ve kurur kurumaz hemen paketlenip depolanması gerekir. Şifalı bitkilerin Aktarlarda açıkta satıl¬ması kalitesini kısa sürede düşürür ve etkisini oldukça azaltır.

Birleşimi:
Birleşimindeki maddeleri önemine göre şöyle sıralayabiliriz;
a) Taninler %6-8 oranında olup bununda %50-60’ını Agrimoniin, %20-25’ini Penduculagin ve %15-20’sini Laevigatin F’den oluşur.
b) Flavonitler; Quercetin ve Leukocyanidin
c) Yüksek oranda Mineraller (%9) içerir ve bunun en önemlileri %40-50’sini Silisiumdioksitten (SO2) oluşur.
d) Ayrıca; Saponin, Lecithin, Linolasidi, Salisilikasit, Stearin asit ve az miktarda Eterik yağ içerir.

Araştırmalar:
Aslanpençesi otu ile yapılan araştırmalar pek yeterli de-ğildir. Zira yapılan araştırmalar oldukça azdır. Bu araştırmalardan biri Japon ilim adamları tarafından yapılmıştır. K.Miyamatio, R.Koshiura, Y.Ikeya ve H.Taguchi 1985’de Aslanpençesi otundan elde edilen Agri-moniin ile fareler üzerinde tedavi denemesi yapılmıştır. Kanserli fare-lerdeki urların büyümesini önlediği tespit edilmiştir. Agrimoniin ile tedavi olan farelerin 53 gün yaşarken, plasebo ile tedavi edilenlerin sadece 21,3 gün yaşadıkları tespit edilmiştir. Bundan da Agrimoniin’in kanserli urların büyümesini önlediği tespit edilmiş fakat bu araştırma henüz tek başına yeterli değildir. (HHB.IV.164). bir bayan ağrılı ve uzun süreli adet gördüğünü söyleyerek benden bir tavsiyede bulunmamı istedi. Ben ona Gökçek İksir ve Gökçek Kadın çayını tavsiye ettim. O bayanı 2 ay sonra gördüğümde durumunun normalleştiğini ve iyileştiğini söyledi.(Eylül 2006).

Tesir şekli:
Damarları büzücü, idrar söktürücü, iltihapları önleyici, yara-ları iyileştirici, kanamayı durdurucu ve adet halini düzenleyicidir.

Kullanılması:
a) Araştırmalar henüz yeterli olmadığından bu konuda (kullanılması ile ilgili) fazla bilgi veremeyeceğiz.
b) Komisyon E’nin 18/09/1986 tarih ve 173 nolu Monografi bildirisine göre Aslanpençesi otu başta hafif ishal hastalıklarına karşı kullanılır.
c) Halk arasında adet görme rahatsızlıkları, ishal, mide-bağırsak rahat-sızlıkları, ağız içi yaraları, deri hastalıkları ve yaralara karşı kullanılır.

Çayı:
İki kahve kaşığı Aslanpençesi otu demliğe konur ve üzerine 300-400 ml kaynar su ilave edilerek 5-10 dakika demlenmeye bırakıldıktan sonra süzülerek içilir.

Çay Harmanları

Dr.Rauch annelerin sütünü artırıcı çay;
>25 gr Aslanpençesi otu
>25 gr Anason tohumu
>25 gr Rezene tohumu
>25 gr Oğul otu yaprağı

M.Pahlow’a göre beyaz akıntıya karşı çay;
>10 gr Ballıbaba çiçeği
>10 gr Aslanpençesi otu
>10 gr Atkuyruğu otu

Meyer beyaz akıntı çayı;
>30 gr Aslanpençesi otu
>20 gr Kuş ekmeği otu
>20 gr Ballıbaba çiçeği
>20 gr Atkuyruğu otu
>10 gr Centiyan kökü

H.Wagner kadın hastalıkları çayı;
>20 gr Civanperçemi otu
>20 gr Çobançantası otu
>20 gr Kuş ekmeği otu
>20 gr Aslanpençesi otu
>20 gr Süpürge otu

Gökçek beyaz akıntı çayı
>30 gr Keçi sakalı otu
>20 gr Aslanpençesi otu
>20 gr Oğul otu yaprağı
>20 gr Kedi otu kökü
>10 gr Ballıbaba çiçeği

Dr.E.Scheider böbrek iltihaplanması çayı;
>25 gr Aslanpençesi otu
>25 gr Çobançantası otu
>25 gr Kılıç otu
>25 gr Keten tohumu

Dr.E.Scheider adet anormallikleri ve aşırı adet halini çayı;
>20 gr atkuyruğu otu
>20 gr Isırgan otu
>20 gr Aslanpençesi otu
>20 gr Çobançantası otu
>20 gr Beşparmak kökü

Gökçek Kadın hastalıklarına karşı çay (beyaz akıntıya);
>10 gr Kılıç otu
>10 gr Ballıbaba çiçeği
>20 gr Atkuyruğu otu
>20 gr Civanperçemi otu
>20 gr Oğul otu
>20 gr Aslanpençesi otu

Homeopati’de:
Aslanpençesi otundan (taze) 20 gr ince kıyılarak bir şişeye konur ve üzerine 80 ml %70’lik alkol ilave edilerek 4-6 hafta bekledikten sonra süzülerek Homeopati’de <<Alchemilla>> ismi ile anılan tentür elde edilir. Bu tentürden günde 3-5 damla 10-15 damla 4-6 hafta süreyle alınır.

Ekstresi:
Aslanpençesi otu etanolla ekstraksiyonu yapılarak ekstresi yapılır. Ekstresi de aynı tentürü gibi kullanılır.

Yan tesirleri:
Normal tarife uyulduğunda bilinen bir yan tesiri yoktur. Sadece çok kullanılması halinde karaciğere zarar verir.

B) Dağ Aslanpençesi otu, Alpen Frauenmantel, Allchemilla alpina

Yukarıdaki Aslanpençesi otundan farklı olarak yaprakları derin loplu parmak şeklinde ve her parça ovaldir. Çiçekleri ise oldukça küçük ve çok soluk yeşil nadiren soluk sarı renklidir.