Şifalı Bitkiler – Çavdar Mahmuzu, Claviceps purpurea

Diğer Adları:
Çavdar Mahmuzu, Mutterkorn, Claviceps purpurea
Kurt dişi Syn: Secale cornutum
Siyah tohum
Zehirli tohum
Zehirli mahmuz
Ana tohum

Drugları:
Çavdar mahmuzu; Secale cornutum
Genellikle Çavdar üzerinde olmak üzere hemen hemen bütün buğday-gillerin üzerinde asalak olarak yetişen bir mantar olup Homeopati’de tentür ve natürel ilaç yapımında kullanılır.

Giriş:
Çavdar mahmuzunun bilinen 500 türü mevcut olup bunlardan sadece calviceps purpurea tıbbi maksatla kullanılır. Eskiden Avrupa’da oldukça sık Çavdar mahmuzu içeren unlardan dolayı zehirlenmeler olmuştur. Hatta Fransa’nın bir köyünde 1951’de bir fırıncının bilmeden çok miktarda Çavdar mahmuzu içeren undan ekmekler pişirmiş ve bu ekmeği yiyen köy halkının tamamı ölmüştür. Eskiden halk arasında do¬ğum sonrası kanamaya karşı kullanılmıştır.

Botanik:
Çavdar mahmuzu 1,5-3,5 cm arasında hafif üçlü veya dört köşeli boynuz veya mahmuz şeklimde morumsu, siyah veya vişne çürüğü siyah renkli bir mantardır. Yazın hasat yapılırken yere düşen mantardan 30-60 adet Spornlardan (tüycük) oluşur ve bir sene sonraki çavdarların çiçek açma zamanında rüzgarlarla birlikte uçmaya başlarlar ve genellikle çavdarların çiçeklerine yerleşen sporn başlıkları burada yuvalanır (yerleşir). Spornlar çavdara yerleştikten sonra (10-15 gün) bulundukları yerden balımsı tatta bir akar ve bu haşereleri Mantarlı çav¬dar başağına çeker. Böylece haşereler sayesinde mantar diğer bitkilere yayılır ve çoğalır.

Yetiştirilmesi:
Yabani olarak yetişen Çavdar mahmuzu ile ihtiyacı kar-şılamak mümkün olmadığından birçok Avrupa ülkesinde suni olarak çavdarlar Çavdar mahmuzu mantarı ile aşılanır ve hektar başına 100-200 kg Çavdar mahmuzu elde edilir.

Hasat zamanı:
Çavdar mahmuzu Temmuz ve Ağustos aylarında top¬lanır, hemen kullanılmayacak ise ezilmeden ışıktan ve nemden uzak bir yerde siyah şişeler veya porselen kaplarda muhafaza edilir. Home¬opati’de veya natürel ilaç yapımında kullanılacak ise taze olarak işlenir. Çok zehirli olması nedeniyle uzman olmayanların kesinlikle bu bitkiden uzak durmaları gerekir.

Birleşimi:
Çavdar mahmuzunun birleşimindeki en önemli maddeler;
a) Alkaloitler olup bunlardan Lysergasit türevleri ve Calvin alkaloitler olmak üzere ikiye ayrılır ve bugüne kadar 30 alkaloit türevi keşfedilmiştir. Lysergasit’te yine iki gruba ayrılır; a) Peptitalkaloitler ve b) Asitamialalkaloitler
1) Peptidalkaloitler; Ergotamin, ErgocorNin, α-Ergocryptin, Ergocristin, Ergonin ve Ergostin en önemlileridir.
2) Asitamitalkaloitler; Ergometrin en önemli alt türevi olup Amerika’da Ergonovin, İsviçre’de Ergobastin ve diğer Avrupa ülkelerinde Ergometrin diye anılır.
Ergometrinden elde edilen yarı sentetik Metilergometrintartarat ve de Metilergometrin natürel ilaç yapımında kullanılır.

Tesir şekli:
Damarları büzücü, iç kanamaları önleyici, teskin edici, ilti-hapları önleyici, doğum, erken doğum, düşükten sonra küçülmeyen rahim küçültücü ve ağrıları dindiricidir.

Kullanılması:
Homeopati’de doğum, erken doğum veya düşükten sonra rahmin eski ha-line dönmemesi yani küçülmemesi ve kanamanın durmaması gibi hallerde kullanılır. Ayrıca; genellikle kadınlarda görülen baş ağrısı, mig¬ren, korku, ölüm korkusu, beyin sarsıntısı, kan dolaşımı anormallikleri, şizofren, depresyon v.b sinirsel ve ruhsal hastalıklar ile rahim iltihap¬lanması, pis kokulu beyaz akıntı, uzun süren adet halinde bel ağrısı, uzun süren eklem romatizmaları ve guta, sıcağa ve soğuğa karşı du¬yarlılıkta kullanılır.

Çayı:
Çavdar mahmuzu çok zehirli olduğu asla çayı içilmez.

Homeopati’de:
Çok zehirli olması nedeni ile doktor veya hekimler tarafından hazırlanması gerekir. Zira yanlış dozda ayarlanması zehir-lenmelere sebep olur. Çavdar mahmuzundan 1 gr iyice ezildikten sonra bir şişeye konur ve üzerine 1000 ml %70’lik alkol ilave edilerek güneş ışınlarından uzakta muhafaza edilir. Şişe iki günde bir çalkalanır ve 4-6 hafta sonra Homeopati’de <<Secale cornutum>> ismi ile anılan tentür elde edilir. Bu tentürden günde 3-5 defa 1-3 damla 4-6 hafta süre ile kullanılır.

Hastalığın belirtileri(semptom):
1) Vücudun dışında çok büyük bir soğukluk (üşüme) hisseder ve buna rağmen üzerinin örtülmesini istemez.
2) Vücudunun hemen her tarafında yanma hisseder ve sanki kor düşmüşçesine
3) El ve ayaklarda karıncalanma ve uyuşukluk
4) Çok yemesine ve içmesine ragmen aşırı zayıflama
5) Hareket dokunma ve sıcak yatakta ağrılar artar
6) Serin hava, serinleme, eklemleri ovalama ve el ve kolları uzatınca ağrılar azalıyorsa Çavdar mahmuzu kullanılır.

Yan tesirleri:
Çok zehirli olması nedeni ile en az 1 gr Çavdar mahmuzu 1000 ml Alkolle karıştırıldıktan sonra 4-6 hafta sonra kullanılabilir.
Zehirlenme belirtileri: El ve ayakların karıncalanması, ishal, kusma, hissizlik, duygusuzluk, uyuşma, delirme ve nihayet el ve ayaklar kang¬ren olur ve kişi ölür.