Şifalı Bitkiler – Cezayir menekşesi, Vinca minor L.

Diğer Adları:
Küçük Cezayir menekşesi, Kleines Immergrün, Vinca minor L.

Familyası:
Zakkumgillerden, Hundsgiftsgewâchse, Apocynaceae

Drugları:
K.C Menekşe otu; Vincae minors herba
K.C. Menekşe otu (yaprak. Çiçek ve sürgünleri) çay, tentür ve natürel ilaç yapımında kullanılır.

Giriş:
K.C. Menekşe otu zakkumgillerin bir alt grubu olan vincagiller dahil olup bu gruba 7 bitki dahildir. Fakat bunlarında yetiştiği bölgeye, toprağa ve iklime göre oldukça çok ırkları mevcuttur. Vinca kelimesi Latince vincere kelimesinden türemiş olup hakkından gelmek anlamına gelir ve minor küçük anlamına gelir. Eskiden hekimler başta deri has¬talıklarına karşı özelliklede kafa derisindeki kaşıntıya karşı, nadiren de rahim kanaması ve kuşpalazı (difteriye) karşı kullanılmıştır. Vatanının Kuzey Afrika olduğu tahmin edilen bitki Avrupa ve Asya’nın ılıman ve subtropik iklimli bölgelerine yayılmıştır ve nihayet Kuzey Amerika’ya götürülen bitki orada da yayılmıştır.

Botanik:
K.C. Menekşesi yerde sürünen ve boyu 60 cm yi bulan bir bitkidir. Çevreye yayılır fakat sadece 20cm’lik kısmı dikey olarak yük¬selir. Bitki sürgünleri ile kısa zamanda bulunduğu yerde kümeler oluştu¬rarak çoğalır. Yaprakları karşılıklı bir sonraki ile çapraz geniş bir mızrak şeklinde veya oval şekilde, kenarları bütün kısa saplı, derimsi sertlikte veya sapsız, üst yüzeyi koyu yeşil ve parlak, alt yüzeyi mat ve yeşil renk¬lidir.
Çiçekleri açık maviden mora kadar çeşitli renk tonlarında olabilir ve beş adet olan taç yaprakları baştan ortalara kadar oval şeklinde iken buradan itibaren bel veya mala şeklini alır ve yahut da pervaneyi andırı şekil¬dedir. Pervane şeklindeki taç yaprakların geri kısmı boru şeklindedir.

Yetiştirilmesi:
Bitki süs bitkisi olarak hemen hemen Türkiye’nin her yöresinde yetiştirilebilir. Köklerinden alınacak bir parça ekildiği yerde kısa sürede kümeler oluşturur.

Hasat zamanı:
Yaprak dökmeyen bir bitki olması nedeniyle toplanması hemen her zaman mümkündür. Fakat en uygun zaman Nisan ve Mayıs ayında, yeni çıkan filizlerinin çiçek açmadan biraz önce toplanırsa en yüksek oranda Alkaloit içerir.

Birleşimi:
K.C. Menekşe otunun birleşimindeki en önemli maddeler;
a) Alkaloitler %0,15-1,4 arasında olabilir ve en önemlileri; Vincamin %25-65, Eburnamin, Akuammilin, Vincorin, Vincorubin, Eburenin, Eburnamenin, Vincaminin, Vincarubin ve Vincoridin içerir.
b) Ayrıca Tanin, Flavonit glikozitler, Urolikasit, Saponinler, Eterik yağ, C-vitamini ve Mineraller içerir.

Araştırmalar:
Önceleri yüksek tansiyona karşı etkileri araştırılan K.C. Menekşe otunun asıl etki alanının beyin olduğu görülmüştür. K.C. Me-nekşesi beyine kan akışını arttırıcı ve düzenleyici, beyin metabolizmasını arttırıcı, beyin kaslarının çalışmasını düzenleyici ve beyin fonksiyonlarını arttırıcı olduğu tespit edilmiş ve bu yönde yüzlerce araştırma yapılmıştır. Bu araştırmalar sonucu asıl etkili olan alkaloitin Vincamin olduğu tespit edilmiştir. Bu müspet araştırmaların yanında hayvanlar üzerinde yapılan başka araştırmalarda da bitkinin kanın yapısını bozduğu ve böylece vücudun bulaşıcı hastalıklara karşı koymasının imkansız hale geldiği tespit edilmiştir. Çünkü savunma sistemi yetersiz kalmıştır. (geniş bilgi için yan tesirine bak).

Bu araştırmalardan bazıları;
1) E.Szczeklik, J.Hano, B.Bogdanikow ve J.Mai tarafından 1957’de Po¬lon-ya’da K.C. Menekşe otu ile yüksek tansiyon rahatsızlığı olan 30 hasta üzerinde klinik tedavi denemesi yapılmış ve hastaların çoğunun iyileştiği görülmüştür. (H.H.B.VI.1130)
2) Y.A.Shelekov ve ekibi 1964’de Rusya’da yüksek tansiyon rahatsızlığı olan 90 hasta üzerinde tedavi denemesi yapmış ve hastalardan 74’ünün iyileştiği görülmüştür. (H.H.B.VI.1130)
3) J.Schier çiçek açan K.C. Menekşe otundan elde ettiği tentürle tedavi denemesi yapmıştır ve tedavi denemesinde K.C. Menekşe otu ten-türünün deri ve damarlardaki kan akışını arttırdığını gözlemlemiştir. (B.Vonarburg.I.118)
4) MIKUS yaptığı araştırmalarda K.C. Menekşesinin (hapının) beyin damarlarındaki sertleşmeyi (serebrale sklerose) önlediğini ve böylece unutkanlık, baş dönmesi, baş ağrısı, iç huzursuzluk, konuşma bo-zuklukları gibi rahatsızlıklara karşı etkili olduğunu tespit emiştir. (R.F.Weiβ 241)
5) RENECKE çevre veya beyinsel nedenle ağrı duyma rahatsızlığı olan 20 hasta üzerinde tedavi denemesi yapmış ve hastaların durumunda iyileşme olduğunu gözlemlemiştir.

Tesir şekli:
Kan dolaşımını arttırıcı, kanı temizleyici, iç kanamayı ön¬leyici, tansiyonu düşürücü, idrarı arttırıcı ve teskin edici özelliklere sahiptir.

Kullanılması:
a) Araştırmalara göre; K.C. Menekşe otu ve ilaçları yüksek tansiyon ve beyin damarları sertliğine (serebrale sklerose) kullanılırsa da yan tesirleri nedeni ile yan tesiri olmayan Gökçek İksir tercih edilmelidir.
b) Homeopati’de K.C. Menekşe otu tentürü başta; yüksek tansiyon, akıntılı, pis kokulu ve kabarcıklı deri hastalıkları ve ekzema özellikle baş ve yüz derisindeki; burun ve rahim kanamasına karşı kullanılır.
c) Halk arasında yüksek tansiyon, unutkanlık, mide, bağırsak ve mesane üşütmesi ve ishale karşı kullanılır.

Çayı:
Çayının veya diğer ilaçlarının kullanılması Alman Sağlık Bakan¬lığınca Almanya’da kullanılması yasaklanmıştır fakat bana göre tentürünün kullanılmasında bir mahzur olmasa gerek. Çünkü D3 tentürü 1/1000 sıvılaştırılmıştır.

Homeopati’de:
K.C. Menekşe otundan (yaprak, çiçek ve sürgünleri) 20 gr ince kıyılarak bir şişeye konur ve üzerine 80 ml %70’lik alkol ilave edilerek güneş ışınlarından uzakta 4-6 hafta muhafaza edilir. Bu şişe içindeki sıvı süzülerek Homeopati’de <<Vinca minor>> ismi ile anılan tentür elde edilir. Bu tentürden 10 ml alınarak 90 ml %70’lik alkolle karıştırıldıktan sonra D3 dozajında tentür elde edilir. Bu tentürden günde 3-4defa 10-15 damla 4-6 hafta süreyle alınır.

Hastalığın belirtileri (semptom):
1) En önemli belirtisi baş derisinde lekeler (benekler) ortaya çıkarsa ve buralardan pis kokulu sıvı akar ise
2) Baş derisinde amansız kaşıntılar hasıl olursa
3) Hasta kendini kanatıncaya kadar kaşıyorsa
4) Büyük dermansızlık ve ölümcül zafiyet
5) Vücudun boşluklarında kanama
6) Deride sulu ve kaşıntılı, yanmalı kabarcıklar varsa o zaman K.C. Menekşe otu tentürü kullanılır.

Yan tesirleri:
Alman Sağlık Bakanlığı 20 Temmuz 1987’de K.C. Menek¬şe otu içeren ilaçları piyasadan çekmiştir. Gerekçe olarak kanın yapısını bozduğu ve bunu da bulaşıcı hastalıklara karşı vücudun direncini azalttığını ileri sürmüştür. Bu nedenle yan tesiri olmayan Gingko drogları (Gingkolu ilaçlar) tercih edilir.

B) Büyük Cezayir Menekşesi, Groβes Immergrün, Vinca major

Familyası:
Zakkumgillerden, Hundsgiftsgewâchse, Apocynaceae

Drugları:
B.C.Menekşe otu; Vincae majoris herba

B.C.Menekşe otunun kökleri hariç tamamı kullanılır. Genellikle Akdeniz ülkelerinde yetişen bu türün yaprakları yumurta şeklinde uçları hafif sivri, kenarları hafif dalgalı ve yüzeyi parlaktır. Çiçekleri öncekinden farklı olarak eflatun (vişneçürüğü) renkli ve bazen de açık mavi renkli olabilir. Bileşiminde Alkaloit türevlerinden (%0,72-1,87) başta Vincamin ve az miktarda Akuammicin, Akuammin ve diğerlerinden içerir. Özel¬likleri, kullanılması ve yan tesirleri aynı K.C.Menekşesi gibidir.