Şifalı Bitkiler – Damiyana, Turnera diffusa

Diğer Adları:
Damiyana, Damiana, Turnera diffussa L.
Damiana

Familyası:
Damiyanagillerden, Damianagewâchse, Turneracea

Drugları:
Damiyana yaprakları; Damiana folium (Turnerae folium)
Damiyana tentürü; Damiana
Damiyananın genellikle yaprakları fakat nadiren de sürgün ve çiçekleri de çay, tentür ve natürel ilaç yapımında kullanılır.

Giriş:
Türkçe Şifalı bitkiler kitaplarında geçmemekte hatta Almanca konu ile ilgili kitapların birkaçında çok kısa yer alıyor. Fakat bitkinin fotoğrafını hemen hemen hiçbir kitapta ve dergide göremedik. Bunun üzerine Frankurt’ta 800 km uzaklıktaki Dresden’deki Üniversite’nin botanik bahçesine gittim.(Dresden’e uçakla uçtum) orada Damiana diffusanın fotoğrafını çektim. Bu bitkinin ve Itır’ın fotoğraflarını çekmek için Frankurt’tan Dresden’e uçtuğumu duyanlar bunu çok tuhaf bulup güldüler. Oysa ben araba ile bir fotoğraf çekebilmek için Frankurt’tan Hanover’e, orada bulamayınca Hamburg’a oradan Gutersloh’ya ve oradan da Frankurt’a döndüm ve bir gün sonrada Heidelberg, Wiesbaden ve Mainz şehirlerinin botanik bahçelerine gittim ve iki günde toplam 2000 km yol yaptım. Bugün elimde 7.000 bitki fotoğrafı var ve bunları 10 yıl içinde çeşitli şehirlerdeki 30 den fazla Botanik bahçeyi (Almanya ve Türkiye’deki) dolaşarak çektim.

Botanik:
Vatanı Meksika olan Damiyana günümüzde başta ABD’nin Güney eyaletlerinde yaygın olarak yetişir. Bu yy.’ın başlarında Fransa’nın güneyi İtalya ve İspanya’da yetiştirilmeye başlanmıştır. Damiyana 1-2m boyunda çok yıllık bir funda olup sürekli yetişir. Yaprakları değişken sıra ile dizilmiş olup mızrak şeklindeki yapraklarının kenarları kertikli, 5-15cm uzunluğunda, 2-5cm eninde üzeri pürtüklü, kabarcıklı, derin damarlı, üst yüzeyi koyu, alt yüzeyi açık yeşil renkte ve alt yüzeyi hafif tüylüdür. Çi-çekleri altın sarısı renkte, kalp şeklinde, 2cm eninde, 2,5cm uzunlu-ğundaki taç yaprakları ve ortada püsküllü bir göbek ve de sonunda etrafında 5 adet döllenme tozluğu bulunur.

Yetiştirilmesi:
Türkiye’nin Ege ve Akdeniz bölgelerinde bahçelerde çok rahat yetişebilir. Diğer bölgelerde ise saksılarda süs bitkisi olarak evlerde yetiştirilebilir. Damiyananın bir tohumundan bir yılda yüzlerce tohumlar elde edilebilir ve toprağa düşen tohum hemen orada kök salarak büyümesine sebep olur.

Hasat zamanı:
Damiyana yaprakları her zaman toplanabilir fakat en uygun zaman, çiçek açma zamanıdır. Toplanan yapraklar gölgede ve havalı bir yerde kurutulur. Varsa porselen kaplarda muhafaza edilir veya taze olarak natürel ilaç yapımında kullanılır.

Birleşimi:
Damiyana otunun birleşimindeki maddeleri önemine göre şöyle sıralayabiliriz;
a) Eter yağ türevleri; %0,2-0,9 arasında olup en önemlileri Pinen (Çam’a bak.), Cineol (Okaliptus’a bak.), Cymol ve Cedinen’i sayabiliriz.
b) Ayrıca Taninler, acı maddeler, flavonitler, reçine, arbutin, %0,2-0,7 arasında (Ayı üzümüne bak.) ve siyanhidrik asit içerir.

Tesir şekli:
Cinsel arzuları uyarıcı, sinirleri teskin edici, idrar artırıcı, antidepresif (depresyon önleyici), antiseptik ve hafif peklik giderici özelliklere sahiptir.

Kullanılması:
Halk arasında; Amerikalı Kızılderililer tarafından iktidar-sızlığa (cinsel güç zafiyeti) karşı kullanılmıştır. Ayrıca dermansızlık, halsizlik, korku, prostat rahatsızlıkları, depresyon, sinirsel zafiyet ve konsantrasyon zafiyetine karşı kullanılabileceği iddia edilmektedir.

Açıklama:
Bazı araştırmacılar cinsel gücü nasıl artırdığını açıklana-madığından, bu nedenle bu maksatla kullanılmaması gerektiğin beyan etmektedirler. (Tyler 1982 ve PT.293) Bir diğer taraftan da 1988 Meksika Olimpiyatlarına giden bir arkadaşın orada insanların bu bitkiyi toplayıp yapraklarını çiğnediklerini ve kendisinin de denediğini ve gerçekten cinsel gücü artırıcı olduğunu söylemektedir. Meksikalı Kızılderililerde yüzlerce yıldan beri bu bitkiyi cinsel gücü artırıcı olarak çayını veya tütününü içmişlerdir. Bende bu bitkiyi 3-4 yıl saksıda yetiştirdim ve denedim fakat herhangi bir etkisini görmedim. Oysa Laden otunun çayını içince adeta 20 yıl birden gençleştiğimi hissetmiştim. Damiyana Meksika’da etkili olurken Avrupa’da etkisiz oluş nedeni bana göre muhtemelen iklimin pek uygun olmayışı nedeni ile birleşimindeki henüz bilinmeyen bir madde tam olarak oluşmamakta ve bu da bitkinin etkisiz kalmasına neden olmaktadır. Bu nedenle Damiyanayı birde Türkiye’nin Akdeniz ve Ege bölgesinin birkaç yerinde yetiştirip denemek gerekmektedir. Şu anda iktidarsızlık problemi olanlar için Çakşır kökünün ideal olduğu kullananlar tarafından söylenmektedir. Bilindiği gibi Çakşır Hatay yöresinde yetişmektedir. Gökçek İksir tesitis ve prostattaki yağlanamları eritir ve bu bölgeye fazal kan akışını sağlar. Böylece kişinin cinsel gücü artar. Bu kalıcı ve etkili bir tedavi yöntemeidir. Aynı şekilde bayanların rahim ve yumurtalıklarındaki iltihap, miyom ve bakterileri temizler vede yağları eritir ve böylece buraya kan akışını artır, yani bayanlarında cinsel gücünü artırır.

Çayı:
Damiyana yapraklarından 2 kahve kaşığı demliğe konur ve üzerine 300-400 ml kaynar su ilave edilerek 5-10 dk demlenmeye bırakıldıktan sonra süzülerek içilir.

Çayharmanları;

Gökçek Erkekler için şehvet arttırıcı çay;
>40 gr Çakşır kökü
>20 gr Laden otu
>20 gr Ginseng kökü
>10 gr Damiyana yaprağı
>10 gr Eğri kökü

Gökçek Kadınlar için şehvet artırıcı çayı;
>50 gr Çakşır kökü
>20 gr Laden otu
>20 gr Hayıt tohumu
>10 gr Damiyana yaprağı

Homeopati’de:
Damiyana yapraklarından 20 gr bir şişeye konur ve üzerine 80 ml %70’lik Alkol ilave edilerek güneş ışığından uzakta 4-6 hafta muhafaza edilir. İki günde bir çalkalanır ve sonra süzülerek Homeopati’de <<Damiyana>> ismi ile anılan tentür elde edilir. Bu tentürden günde 3-5 defa 10-15 damla 4-6 hafta süreyle alınır. Damiyananın Homeopatik özellikleri henüz yeterince incelenmemiştir. Eski Damiyana yaprakları Etanol ile ekstraksiyonu yapılarak ekstresi elde edilir ve bu ekstre aynı tentür gibi kullanılır. Ekstre yerine tentür veya tentür yerine ekstre kullanılabilir.

Yan tesirleri:
Bilinen bir yan tesiri yoktur fakat Avrupa’da yetişen Da-miyananın cinsel gücü artırıcı bir etkisinin olduğunu da zannetmiyorum. Zira kendim aylarca çayını içtim. Damiyana yerine Hatay’da yetişen Çakşır kökü tercih edilmektedir.