Şifalı Bitkiler – Duvar sarmaşığı, Hedera helix

Diğer Adları:
Duvar sarmaşığı, Efeu, Hedera helix
Orman sarmaşığı
Ağaç öldüren
Ağaç boğan

Familyası:
Araliyagillerden, Efeugewâchse, Aaliaceae

Drugları:
Duvar sarmaşığı yaprakları; Hederae helicis folium
Duvar sarmaşığı tentürü; Hedera helix
Duvar sarmaşığının yaprakları çay, tentür ve natürel ilaç yapımında kullanılır. Fakat meyveleri zehirlidir.

Giriş:
Duvar srmaşığı Araliyagillerin alt grubu olan Hederagillerden olup bu grupta 60 tür mevcuttur fakat bunlar 3 ana türün birbiri ile çaprazlaştırılması ile elde edilmişlerdir. Bu 3 önemli duvar sarmaşığı alt türü; Baltık Duvar sarmaşığı; Hedera helix var.beltica, İspanyol Duvar sarmaşığı; Hedera helix var.hibernica ve Hakiki Duvar sarmaşığı; Hedera helix var.Helix aynı maksatla kullanılır. Hedera kelimesi oturan veya sıkıca sarılan, helix kelimesi ise dönerek sarılan anlamına gelir. Duvar sarmaşığının duvara sarılmasının nedeniyle Duvar sarmaşığı otu, ormanda ağaçlara sarıldığından Orman sarmaşığı, Ağaç öldüren ve Ağaç boğan anlamına gelir. Duvar sarmaşığı yaprağı tarihte eskiden nezle rahatsızlıklarında balgam söktürücü olarak kullanılmıştır. Duvar sarmaşığı Batı Avrupa’dan Doğu Türkistan’a kadar çok geniş bir alana yayılmıştır ve Amerika’ya da götürülmüş ve orada yetiştirilmektedir.

Botanik:
Duvar sarmaşığının boyu 30m’yi bulabilir ve ormanlarda ağaçlara sarılarak yükselir ve de zamanla ağcı boğar ve ağacı öldürür. Duvar sarmaşığının bir besleyici ana kökü vardır ve bir de sarıldığı ağaca kök salar gibi tutunacakları vardır. Yaprakları 2 türlüdür. Biri; çiçek açan sürgündeki yaprakları oval, kenarları bütün ve uca doğru sivri, üst yüzeyi parlak koyu yeşil ve derimsidir. Sürgün yaprakları ve de gövde yaprakları ise 3-5loplu, lop uçları sivri, yüzeyi parlak, taze yaprakları açık, eski yaprakları koyu yeşil renklidir. Çiçekleri topuz şeklinde 15-30dadeti bir arada yeşilimsi sarı renkte, taç yaprakları 5adet olup yeşilimsi sarı renkte ve kenarlarında döllenme topuzcukları vardır. Çiçekleri döllendikten sonra meyveye dönüşür ve meyveleri önce yeşil sonra sarı ve nihayet siyahımsı mor bir renk alır ve de meyveleri mercimek büyüklüğünde ve de küre şeklindedir.

Yetiştirilmesi:
Yetiştirilmesi oldukça kolay olup önce saksılarda ye-tiştirilen Duvar sarmaşığı sonra duvar dibine veya ağaç dibine dikilir ve herhangi bir özene ihtiyaç yoktur.

Hasat zamanı:
Duvar sarmaşığının yaprakları ve taze sürgünleri Ağustos ve Eylül aylarından toplanır, yıkanır ve kurutularak kaldırılır. Tentürü yapılacak ise taze yaprakları yıkandıktan sonra kullanılır. Duvar sarmaşığı yaprakları her mevsimde yeşil olduğundan her zaman toplanabilir fakat en verimli ve kaliteli olduğu zaman Ağustos ve Eylül aylarıdır.

Birleşimi:
Duvar sarmaşığı yapraklarının bileşimindeki maddeleri önemine göre şöyle sıralayabiliriz;
a) Triterpen-Saponinler %4-5 oranında olup bunun %80’ini Hedera Saponin C ve az miktarda Hedera Saponin B, E, F ve G ile Monodesmosidler (α-Hederin ve Hederagenin-3-O-β-D-glikozit) içerir. Hedera Saponin C’nin hidroksitlenmesi ile (suda parçalanması) α-Hederin’e dönüşür. Hedera Saponin B’nin hidroksitlenmesi (suda parçalanması) ile Hederin β-Hederin’e dönüşür. α-Hederin ve β-Hederin’de parçalanarak Hederageninglikozit’e dönüşür.
b) Flavonitler; Rutosid (Rutin=Qercetin-3-rhamnoglikozit), Kâmpferol-3-rhamnoglikozit, Cyanidin-3-monosid
c) Eter yağı türevleri (Uçucu yağlar); Metiletilketon, Metilizobutilketon,Hexanol, Furfurol, β-Elemen ve Germacren B en önemlileridir.
d) Vitaminler çok az miktarda olup E ve C vitamini ile β-Carotin (Pro-A vitamini)
e) Minerallerden; İyot, Çinko, Bakır, Mangan, Arsenik, Lityum, Alüminyum içerir.
f) Polyinler; Falcarinol ve didehydrofalcarinol
g) Sterol türevleri; Sitosterol, Stigmasterol, α-Spinasterol ve cholesterol

Araştırmalar:
1) Akut bronşiti olan toplam 7783 hasta üzerinde tedavi denemesi yapılmıştır. Bu hastalar iki gruba ayrılmış ve birinci gruptaki hastalara bitkisel damla, ikinci gruptaki hastalar ise kimyasal ilaçlar verilmiştir. Bitkisel ilaçla (birleşiminde Duvar sarmaşığı, Kekik otu ve Çuha kökü bulunan damla) tedavi olanların daha kısa sürede ve daha iyi şekilde sağlıklarına kavuştukları tespit edilmiştir. Ayrıca bitkisel ilaç alan hastalarda öksürüğün daha etkili şekilde yok olduğu görülmüştür. Berlin’de Avrupa nefes yolları araştırma kongresinde bu (Kongreβ der European Respiratory Societyin Berlin) araştırmalar beyan edilmiştir.(NH.12.97.711)
2) Davos Yüksek dağ kliniğinde (Hochgebirgs klinik Davos) bronşitli astı olan 24 çocuk üzerinde karşılaştırılması tedavi denemesinde Duvar sarmaşığı ekstresinden elde edilen hapın daha etkili olduğu tespit edilmiştir. (NH.3.99.134)
3) Akut veya Kronik bronşitli 99 hasta üzerinde K.Liebscher, Rostock, Almanya tarafından Duvar sarmaşığı ekstresinden elde edilen natürel damla ile tedavi denemesi yapılmıştır. Bir grup bitkisel ilaçla (Pro……..) ile, diğer grup ise kimyasal ilaçla (Ambroxol® hapı) ile tedaviler yapılmıştır. Bu tedavi 4 hafta sürmüş ve bu süre sonunda hastalarda görülen öksürme, balgam ve nefes darlığı gibi rahatsızlıkların bitkisel tedavi ile daha iyi oldukları görülmüştür. Zira bitkisel ilacın bilinen herhangi bir yan tesiri yoktur. Hastaların %87,6 iyileşmiştir. (ZP.1.94.24)
4) Nezger ve ekibi 1932 yılında Hipertroidizm (tiroit bezinin aşırı salgı üretmesi) hastası olan 17 birey üzerinde tedavi denemesi yapmışlar ve hastaların iyileştiğini tespit etmişlerdir. (LBH.II.316)

Tesir şekli:
Kramp çözücü, idrar söktürücü, terletici, balgam söktürücü, göğsü yumuşatıcı özelliklere sahiptir.

Kullanılması:
a) Araştırmalar göre Duvar sarmaşığı yaprağı ekstresinden elde edilen hap ve damlalar başta akut ve kronik bronşit, astım, nefes daralması, üşütme, boğmaca, kramplı öksürük ve balgama karşı kullanılır.
b) Komisyon E’nin 06/07/1988 tarih ve 122 nolu Monografi bildirisinde Duvar sarmaşığı ekstresinden elde edilen hap ve damlalar başta nezle ve kronik iltihaplı bronşite karşı kullanılır.
c) Homeopati’de; Duvar sarmaşığı tentürü hipertiroidizm, guatr, astım, bronşit, öksürük, boğmaca ve sinüzite karşı kullanılır.
d) Halk arasında nezle, öksürük, bronşit ve astıma karşı kullanılır.

Açıklama:
Eskiden Duvar sarmaşığının birleşiminde Papaverin olduğu ve bunun krampları çözdüğü iddia ediliyordu. A.Trute, J.Eross, E.Mutschler ve A.Nahrstedt tarafından yapılan son araştırmalarda kısmen Hedera-genin C’nin (bisdesmosit Heerageninglikozit) hidrolizi (suda çözülmesi) ile ortaya çıkan ve kısmen de serbest halde var olan α-Hederinin (Monodesmosit) aynı Papaverin gibi krampları çözücü etkiye sahip olduğu tespit edilmiştir. (ZP.5.97.286-7). Bu nedenle eskiden beri ileri sürülen birleşimindeki Papaverin olduğu ve bunun kramp çözücü olduğu görüşünün yanlış olduğu anlaşılmıştır.

Çayı:
Taze ve kurutulmuş Duvar sarmaşığı yaprağından ½ kahve kaşığı demliğe konur ve üzerine 300-400ml kaynar su ilave edilerek 5-10dk demlenmeye bırakıldıktan sonra süzülerek içilir.

Çay Harmanları;

Gökçek Balgam çayı;
>20 gr Hatmi kökü
>20 gr Kekik otu
>20 gr Itır kökü
>20 gr Calba çiçeği
>10 gr Duvar sarmaşığı yaprağı
>10 gr Meyan kökü

Gökçek Astım ve bronşit çayı;
>20 gr Kekik otu
>20 gr Çuha kökü
>20 gr Sinirli ot
>20 gr Duvar sarmaşığı yaprağı
>20 gr Itır kökü

Gökçek Bronşit çayı;
>20 gr Kekik otu
>30 gr Sinirli ot
>20 gr Calba çiçeği
>10 gr Duvar sarmaşığı yaprağı
>20 gr Itır kökü

Gökçkek Astım çayı;
>30 gr Kekik otu
>30 gr Çuha kökü
>20 gr Duvar sarmaşığı yaprağı
>20 gr Grindelya otu

Homeopati’de:
Duvar sarmaşığından 20gr bir şişeye konur ve üzerine 80ml %70’lik Alkol ilave dilerek gün ışığından uzakta muhafaza edilir ve iki günde bir çalkalanır. Takriben 4-6hafta sonra bu nesne süzülerek Homeopati’de <<Hedera helix>> ismi ile anılan tentür elde edilir. Bu tentürden günde 3-5defa 10-15 damla 4-6hafta süreyle alınır.

Hastalığın belirtileri (semptom):
1) Nezle ile birlikte kronik baş ağrısı
2) Guatr aniden şişer ve kişi bundan ürker ve boğazında daralma hisseder ve gözün birinde veya ikisinde hareket zafiyeti oluşur ise (exophdhalmus)
3) Yaşlılık, baş dönmesi ve büyük bir yorgunlukla birlikte ise
4) Hastanın durumu temiz havada ve soğuk duşta iyileşiyorsa
5) Hastanın iştahı yerinde olmasına rağmen zayıftır.
6) Hasta aşırı yorgun ve dermansız olmasına rağmen sinirli ve huzursuz ise
7) Ağrılar sıcakta ve konuştukça çoğalır ise
Bu gibi hallerde Duvar sarmaşığı tentürü kullanılır.

Yan tesirleri:
Duvar sarmaşığı yapraklarından elde edilen ekstre ve tentürlerinin biline bir yan tesiri yoktur. Fakat tarife uyulmaz ise bulantı ve kusmaya sebep olur. Meyveleri ise çok zehirlidir. Bu nedenle asla yenilmez.