Şifalı Bitkiler – Ekinezya, Kipriotu, Echinacea purpurea

Diğer Adları:
Ekinezya, Kipriotu, Purpuroter Sonnenhut, Echinacea purpurea MÖNCH.
Al Kirpi çiçeği
Kipri kafası
Immün otu
Güneşlik çiçeği
Bakır çiçeği
Güneş çiçeği
Gökçek çiçeği
Kırmızı Kipriotu

Familyası:
Bileşikgillerden, Klorbblütler, Asteraceae

Drugları:
Al Kipri otu: Echinaceae purpureae herba
Al Kipri rotu: Echinaceae purpureae radix
Al Kipri otu kökü ayrı ayrı veya birlikte çay, tentür, ekstre, şurup ve natürel ilaç yapımında kullanılır.

Giriş:
Kipriotugillerin takriben 15 alt türü mevcuttur ve bunlardan sadece üç türü tıbbi maksatla kullanılır. Son yapılan araştırmalarda Al Kipri çiçeğinin daha etkili olduğu anlaşılmıştır. Bu nedenle bu bitkiyi öncelikle inceliyoruz, diğerlerine de kısaca metin sonunda değineceğiz.Bunlar;
1) Dar yapraklı (pembe, narin) Kipriotu; Echinacea angustifolia DE CAN DOLLE ve
2) Soluk Kipriotu; Echinacea pallida Nutt bizi ilgilendiren türlerdir.
Amerika’da Kızılderili bir kadının Al Kipriotunu ezerek bir hastanın yarasına sarar. Bunu gören Dr. Meyer durumun ne olduğunu sorar ve araştırma yaparak kendisi de ilk defa Kipriotunun tıbbi olarak kullanımına başlar. ABD’nin Güney Eyaletlerinden Ohlahoma Missari, Texas gibi eyaletlerde yabani olarak yetişen Kipriotu değerinin anlaşılması ile bir*likte Amerika ve Avrupa’da 20. yy.’ın başında kültür bitkisi olarak yetiştirilmeye başlanmıştır. 1935’de antibiotiklerden sulfanomidin keşfi ile birlikte bir süre unutulmuş ve 1960’larda tekrar incelenmeye ve kullanılmaya başlanmıştır. Bilhassa kimyasal ilaçların yan tesirinin anlaşılması ile birlikte Kipriotu yeniden büyük bir önem kazanmıştır. Bitkinin Kipriotu diye anılması görünümünün tehlike karşısında kafasını içe çekerek büzülen Kirpiye benzemesindendir, ayrıca küre şeklinde olması nedeniyle Küre çiçeği, bakır renginde olmasından dolayı Bakır çiçeği ve çok güzel olması nedeniyle Gökçek çiçek (Gökçek eskiden güzel anla*mına gelirdi) diye anılır. Kipriotu ve kökünden günümüzde sadece Avru*pa’da 172 ilaç firması 850 çeşit sade veya kompleks ilaç üretmektedir.

Botanik:
Kipriotu 50-130 cm boyunda çok yıllık dikine uzanan az çatal*laşan tüylü bir bitkidir. Alt yaprakları oval veya yumurta şeklinde kenarları bütün, 10-20 cm uzunluğunda 7-15 cm genişliğinde ve 15-25 cm uzunluğunda bir sapı vardır. Gövde yaprakları yukarıya doğru küçülür, kalp veya mızrak şeklini alır ve sapı da kısalır.
Çiçekleri küre veya büzülmüş Kirpi şeklinde olup 2-4 cm uzunluğunda, 1,5-3,5 cm eninde, bakır renginde ve üzeri uzun diken şeklinde dizilmiş olan 3-6 mm uzunluğundaki borucuklardan oluşur. Çiçeğin etrafına 13-20 adet dil veya şerit şeklinde uçları sivri, kenarları bütün, açık pembe, pembe veya kan kırmızısı renkte olabilir ve bu yapraklar örtü yaprağı veya dil yaprağı diye anılır. Bu bitkiyi örtü yapraklarının renginden dolayı Al Kipriotu diye anmayı uygun bulduk. Kökleri 10-15 cm uzunluğundaki bir kazık kök ve ondan çevresine uzanan saçak köklerden oluşur. Dışı açık veya koyu kahverengindedir.

Yetiştirilmesi:
Başta ABD, Almanya, Fransa, İngiltere, Japonya gibi ülkelerde kültür bitkisi olarak yetiştirilmektedir. Türkiye iklim bakı*mın*dan Kipriotu için en ideal ülkedir ve hemen her yöresinde yetiştirilebilir.

Hasat zamanı:
çiçek açmaya başladığı andanitibaren çiçek, yaprak, ve sürgünleri toplanarak bitki özü baskı ile çıkarılarak özel bir takım işlemlerden sonra şurubu veya damlası elde edilir. Kiprikökü taze olarak tentür veya natürel ilaç yapımında kullanılır veya kurutulur.

Birleşiminde:
Geniş bilgi: Şifalı Bitkiler ve Alternatif Tıp isimli kitabımızda mevcuttur.

Araştırmalar:
Geniş bilgi: Şifalı Bitkiler ve Alternatif Tıp isimli kitabımızda mevcuttur.

Tesir şekli:
Geniş bilgi: Şifalı Bitkiler ve Alternatif Tıp isimli kitabımızda mevcuttur.

Açıklamalar:
Bu rahatsızlıklara yakalanmadan önce veya yakalandıktan hemen sonra ilk iki gün yüksek dozajda, sonraları normal dozlarda damla veya hapları alınırsa rahatsızlık hem hafif hem de kısa bir sürede geçer. Şayet üşütme nedeniyle kişide rahim, yumurtalık, prostat, lenf bezleri, bademcik iltihaplanması, idrar yoları ve nefes yolları iltihaplan*ması gibi rahatsızlıklara yakalanılmış ise bu rahatsızlıklara karşı da yardımcı ilaç olarak kullanılır. Haricen olarak merhemi ile iyileşmeyen yaralar, yanıklar, şişlikler, ağız içi yaralar, akne, çıban ve uçuk gibi rahatsızlıklara karşı da kullanılır. Yukarıda araştırmalarda da değindiğim gibi fagositleri ve interferonları aktifleştirir ve hücreler arası geçirgenliği azaltan ve iltihaplanmaya neden olan Hyaluranikasiti etkisiz kılar, T ve B hücrelerini aktifleştirir ve çoğalmalarını sağlar. Görüldüğü gibi kimyasal antibiotikler sadece bakterilere karşı etkili olurken Kipriot ve kökünden elde edilen natürel ilaçlar, bakteriler, virüsler ve parazitlere karşı etkili olmaktadır.

Çayı:
Kipriotu ve kökü hemen taze olarak işlenmesi gereken bir bitkidir, kurutulduğunda aynı etkiyi göstermemektedir. Bu nedenle çayı yapılmamaktadır.

Merhemi:
İçinde kaynar su olan bir kabın içine ayrı bir kap konur ve içine 250 gr vazelin ve 250 gr parafin konarak eritilir ve içine Al Kipriot ve kökü ilave edilir. 3-4 saat yanmadan bekletilir ve iki gün buzdolabında bekletildikten sonra hafif ısıtılarak süzülür ve merhem elde edilir.

Homeopatide:
Eskiden Pembe Kipriotu ve kökünden tentür yapılmak*taydı, şimdi ise Al Kipriotu ve kökünden daha etkili olduğu anlaşılmıştır ve ona doğru bir dönüş 1990’larda başlamıştır. Biz de burada bu nedenle Al Kipriot ve kökünü tentür yapımında tavsiye edeceğiz. Kipriotu (genellikle çiçek ve narin yaprakları) ve kökünden (yıkandıktan sonra) 100 gr ince kıyılarak bir şişeye konur ve üzerine %70’lik 500 ml Etanol ilave edilir ve güneş ışınlarından uzakta muhafaza edilir. Şişe iki günde bir çalkalanır ve 6-8 hafta sonra süzülerek Homeopatide <<Echinacea purpurea>> ismi ile anılan tentür elde edilir. Bu tentürden grip, nezle, boğmaca gibi rahatsızlıklara karşı ilk iki gün her iki saatte bir 20-30 damla bir miktar su ile alınır. Üçüncü ve dördüncü gün 4-5 defa 20-30 damla ve sonraları günde 3-4 defa 20-30 damla alınır.

Hastalığın belirtileri (semptomları):
1) Titreme nöbetleri
2) Bezelerin şişmesi
3) Deride Absezın hemen hızla yayılması
4) Dermansızlık ve yorgunluk, isteksizlik, korku duygusu, iç titreme, pis kokulu yellenme, sarı renkli gaita (dışkı)
5) Derinin kuru ve hassaslaşması
6) Dil kuru, şiş ve üzerinde gri bir tabaka varsa
7) Sabah yorgunluğu ve donukluk gibi hallerde Kipri tentürü en uygun olanıdır.

Ekstresi:
Kiprikökü aynı zamanda Etanol ile ekstraksiyonu yapılarak hülasası (ekstre) elde edilir, aynı tentür gibi kullanılır.

Yan tesirleri:
Kipriotunun veya kökünün bilinen bir yan tesiri yoktur. Fakat 4-6 hafta kullandıktan sonra bir süre ara verilir ve gerekirse tekrar alınabilir.

B) Dar yapraklı Kipri çiçeği, Schmalblâttriger Sonnenhat, Echinaceae angustifolia
Pembe Kipri çiçeği
Narin Kipri çiçeği
Yaprakları şerit veya mızrak şeklinde uçlara doğru sivri, kenarları bütün, çiçek sapları daha az saplıdır. Çiçeklerinin örtü yaprakları sarkık ve şerit şeklinde, açık pembe, pembe veya kırmızımsı renktedir. Kullanılışı ve özellikleri aynıdır.

C) Soluk Kipri çiçeği, Blasfarbener Sonnenhut, Echinacea pallida
Yaprakları aynı Pembe Kipriotunun ki gibi fakat bir farkla açık beyazımsı renktedir. Çiçeklerin örtü yaprakları soluk olduğundan Soluk Kipriçiçeği diye anılır. Kullanılış şekli ve özellikleri aynıdır.