U

Şifalı Bitkiler – Gelsemi, Gelsemium sempervirens

Diğer Adları:
Gelsemi, Gelber Jasmin, Gelsemium sempervierens
Gelsemiyum
Sarı yasemin
Acı yasemin
Zehirli yasemin
Sahte yasemin
Virjnya yasemini

Familyası:
Logangiller, Logangewâchse, Loganiaceae

Drugları:
Gelsemi kökü; Gelsemii rhizoma
Gelsemi kökü tentür ve natürel ilaç yapımında kullanılır. Çok zehirli olması nedeniyle çayı içilmez.

Giriş:
Gelsemi Logalonların bir alt türüdür ve bu türde Gelsemiyumgiller diye anılır. Bu bitkinin Sarı-Zehirli veya Virjinya yasemini diye anılması onun yazeminle bir yakınlığı olduğu anlamına gelmez. Zira bu türdeki bitkiler oldukça çok zehirlidir. Bitkinin Kızılderililer tarafından kullanıldığı pek bilinmemektedir fakat Çin Gelsemisini; hakkında idam kararı olanları Gelsemi kökü ile zehirlenmiş içecekler içirilerek öldürülmekte kullanılmışlardır. Gelseminin vatanı ABD’nin Güney Eyaletleri Meksika ve Guatemala olup buradan dünyanın diğer ülkelerine yayılmıştır.

Botanik:
Boyu 5m’yi bulan bir sarmaşık olup çevresindeki ağaç, çalı, funda, çit ve duvara sarılarak yükselir ve kışın yapraklarını dökmez. Gövde kırım kıvrım, dışı kırmızımsı sarı veya kan kırmızımsı, içi açık sarımsı renklidir. Yaprakları karşılıklı 3-5cm uzunluğunda geniş mızrak şeklinde veya oval olup uçlara doğru sivrice, kenarları bütün, üst kısmı açık yeşil, alt kısmı donuk yeşil renkte ve kısa saplıdır. Çiçekleri sarı renkli, huni şeklinde, uçlara doğru yıldız, uçları sivri 5 lopa ayrılır. Ortada 5’li döllenme tozlukları bulunur ve çiçekleri dalların sonunda toplanmıştır. Kökleri silindir şeklinde 1-4cm kalınlığında bir ana kök ve ondan çatallaşarak ayrılan yan köklerden oluşur ve açık sarı renklidir.

Yetiştirilmesi:
Türkiye’nin Akdeniz ve Ege bölgesinin sıcak kesimlerinde dışarıda, diğer bölgelerde ise sera, çamlık ve evlerde yetiştirilebilir.

Hasat zamanı:
Eylül’den Kasım’a kadar kökleri sökülerek çıkarılır, temizlenir, kurutulur ve kaldırılır.

Birleşimi:
Birleşimindeki maddeleri önemine göre şöyle sıralayabiliriz;
a) İridoit alkaloitler; Gelsemin, Gelsemicin, Sempervirin, Gelsedin, Gelsevitrin, Gelseminin, Gelsemoidin ve Yohimbin
b) Ayrıca; Tanin, Sabit yağlar %7, Pitosteroller, Pitosterolinler, Nişasta, Uçucu yağ, Reçine ve Kumarinler içerir.

Araştırmalar:
Bilgast firması ürettiği Unotex feminin ve Mashalin adlı iki draje ile hem kadınlar hem de erkekler üzerinde yapılan baş ağrısı ve migrene karşı etkili neticeler elde etmiştir. (Geniş bilgi için Bilgast firmasına müracaat edilebilir).

Tesir şekli:
Sinirsel ağrıları azaltıcı, teskin edici, ağrı kesici, titremeyi ön-leyici, krampları önleyici ve ateş düşürücü, antibakteriyel ve antifilogistik (iltihapları önleyici) özelliklere sahiptir.

Kullanılması:
a) Homeopati’de; Gelsemi kökü genellikle tentür veya natürel ilaç yapı-mında kullanılır ve başta; baş ağrısı, migren, nevralji, grip, felç, yarı felç, titreme, yorgunluk, uyuyamama, halsizlik, dermansızlık, boğ-maca, astım ve bulaşıcı hastalıklar gibi çeşitli rahatsızlıklara karşı kullanılırsa da daha çok migren ve baş ağrısı ve de gribe karşı etkilidir. Kullanmadan önce hastalığın belirtilerine (semptom) bakılması gerekir.
b) Halk arasında; eskiden insanları zehirleyerek idam etmek için Çinliler tarafından kullanılmıştır. Bundan da çok zehirli olduğu anlaşılmaktadır.

Çayı:
Çok zehirli olması nedeniyle çayı içilmez.

Homeopati’de:
Gelsemi kökünden 50gr bir şişeye konur. Üzerine 500ml %70’lik Alkol ilave edilir. Güneşten uzakta iki günde bir çalkalamak şartıyla 4-6hafta muhafaza edilir. Sonra süzülerek Homeopaati’de <<Gelsemium>>ismi ile anılan tentür elde edilir. Bu tentürden 1ml alınır, 100ml’lik %70’lik Alkolle karıştırıldıktan sonra D3 elde edilir ve ancak D3 yani 1/100 sıvılaştırılmış olan tentür kullanılabilir. Bu tentürden günde 3-4defa 10-15 damla 4-6hafta süreyle alınır.

Hastalığın belirtileri (semptom):
1) Kaslar uyuşur veya hareket edemeyecek şekilde sarkar
2) Sinirler tamamen veya etkisiz kalır (yarım veya tam felç)
3) Gitmek istediğinde elleri ve bacakları, bir şey kaldırmak istediğinde ise dili titrerse
4) Hasta uyuşuk oldukça yavaş hareket etmekten nefret ederse
5) Baş dönmesi, çift görme, sersem gibi durma ve gözbebeklerinin büyümesi
6) Baş ağrısı, yüksek yastıkta, sigara içince ve düz yatınca ağrıyorsa
7) Hasta net olarak düşünemez ve uygulayamaz ise
8) Ağrılar idrardan sonra azalıyorsa
9) Kalp atışlarının duracağını düşünüyorsa
Bu gibi hallerde Gelsemi kökü tentürü kullanılır.