Kanada Kan kökü, Kanadishe Blutwurzel, Sanguinaria canadensis L.
Kanada kan otu
Familyası: Gelincikgillerden, Molingewâchse, Papavrinceae
Drugları: Kanada kan kökü; Sanguinariae canadansis rhizoma
Kanada kan kökünün kökleri çay, tentür ve natürel ilaç yapımında kulla-nılır. Fakat zehirli olması nedeni ile tarife kesinlikle uyulması sayılır.
Botanik: Vatanı Kuzey Amerika’nın Doğu bölgeleridir. Bu alan Florida’ dan Kanada’nın doğusuna kadar uzanır ve genellikle nemli ormanlarda yabani olarak yetişir. Kökü 5-15cm uzunluğunda, 1-2cm çapında, dışı esmerimsi kırmızı renkli, kesilince içinden kan renginde bir sıvı çıkar. Bu nedenle kan otu veya kan kökü diye anılır. Yaprakları uzun bir sap üzerinde direkt köke bağlıdır ve yaprağın kenarlarında 7 küçük lop bulunur ve ortası böbreğe benzer. Yaprakların üst yüzeyi açık sarımsı yeşil, alt yüzeyi beyazımsı yeşil, üst yüzeyinden derin damarlar ve alt yüzeyinde A şeklinde damarlardan oluşur. Güneşlik yörede yetişen bit¬kinin yaprakları külah şeklinde ise yaprakları içe doğru kıvrık iken gölgelik yörelerde yetişenler el gibi açıktır. Çiçekleri yaprak sapının dibinden çıkar. Uzun bir sap üzerinde 6-8adet oval, beyaz renkli taç yaprakları ve ortada sarı renkli döllenme tozlukları mevcuttur. Kandan kan otunun çiçeklerinde kupa yaprağı eksiktir ve meyveleri içi tohum dolu bir kapsül şeklindedir.
Yetiştirilmesi: Türkiye’nin hemen her yöresinde yetiştirmek mümkün¬dür ve fazla bir bakıma da ihtiyaç duyulmaz.
Hasat zamanı: Kökleri Mayıs-Haziran veya Eylül-Ekim aylarında söküle-rek çıkarılır, yıkanır ve kurutulur.
Birleşimi:
1) Birleşimindeki en önemli madde Alkaloitlerin bir alt grubu olan İzochinolingillerden oluşur. Bunların oranı ana kökte %4-7, yan köklerde %1,5-2 ve yapraklarda %0,05-0,1 olarak değişiklik gösterir. Ana köklerdeki en önemli alkaloitler %35-40 sanguinarin, %30-35 chelerythrin ve az miktarda oxisanguinarin, berberin, protopin, coptisin, sanguirubin, sanguilutin, chelirubin, homochelidin ve chelilutin içerir.
2) Ayrıca chelidonasit (kelidonasit), sitrik asit (limon asidi), malik asit (elma asidi) ve kırmızı reçine içerir.
Tesir şekli: Balgam söktürücü, göğüs yumuşatıcı, antiseptik, anti¬bak-teriyel, kramp çözücü, kusturucu, kan dolaşımını artırıcı ve kalbe etki edici özelliklere sahiptir.
Araştırmalar: Bir iş arkadaşım (M.A) ayaklarının altının yandığını ve bu-na bir çare bulmamı rica etti. Doğrusu ilk defa böyle bir durumla kar-şılaştığımdan araştıracağım dedim işte tam bu sırada Kanada kan kökü üzerinde araştırma yapıyordum. Kanada kan kökü tentürünün el içi ve ayakaltlarındaki yanmayı önlediğini öğrendim ve arkadaşıma bu damlayı kullanmasını tavsiye ettim.(03.07.99)
Kullanılması: Kanada kan kökü bitkisel tedavi ve Homeopati’de iki farklı şekilde ve farklı rahatsızlıklara karşı kullanılır. Başta bronşit, öksürük, boğmaca, astım, kuşpalazı, mide-bağırsaklar, karaciğer safra ve dalak rahatsızlıklarına karşı kullanılır. Homeopati’de ise migren, baş ağrısı, ka-dınlarda adet kesilmesi (menopoz) ortaya çıkan baş dönmesi, vücudu ateş basması, bulantı, kusma gibi rahatsızlıklar ile rahim ve yumurtalık rahatsızlıklarına karşı kullanılır.
Çayı: Hafif zehirli olması nedeniyle günde 0,5-2gr alınabilir. Fazla alınması halinde zehirlenmeye neden olabilir.
Gökçek Bronşit çayı;
>40 gr Sinirli ot
>30 gr Kekik otu
>20 gr Zufa otu
>5 gr Kanada kan kökü
>5 gr Lobelya
Gökçek Faranjit çayı;
>40 gr Nane yaprağı
>30 gr Tarçın kabuğu
>20 gr Adaçayı yaprağı
>5 gr Kanada kan kökü
>5 gr Mirra tozu
Homeopati’de: Kurutulmuş Kanada kan kökünden 50gr ince kıyılarak bir şişeye konur ve üzerine %70’lik 500ml etanol ilave edilerek güneşten uzakta şişe arada bir çalkalamak suretiyle 4-6hafta muhafaza edilir. Sonra süzülerek Homeopati’de <<Sanguineria>>adı ile anılan tentür elde edilir.
Hastalığın belirtileri (semptom):
1) Genellikle vücudun sağ kesiminde baş, göğüs, mide, el içi ve ayak altında yanıcı, yakıcı adeta kaynar su ile haşlanmış gibi bir acı yanma hissi verir ise ve de el içi ile ayak altında yanma gibi bir hal hasıl olur ise
2) Işık, gürültü ve sese karşı aşırı duyarlı ise
3) Menopoz rahatsızlıkları; kanama, ateş
4) Mukozanın kuru ve yanar gibi olması
5) Salgılar acı ve pis kokulu (meni, beyaz akıntı…)
6) El ve ayaklar geceleri ateş gibi sıcaksa
7) Kendi salgılarından iğreniyorsa
Bu gibi hallerde Kanada kan kökü tentürü kullanılır.
Yan tesirleri: Kanada kan kökü tarife uyulmaz ve aşırı miktarda alınır ise kramplar, baş dönmesi, halsizlik, bulantı, kusma, yanma hissi ve aşırı susuzluk hissi rahatsızlıkları hasıl olabilir. Bu gibi hallerde aktif kömür (tıbbi kömür) yutulur. Hastanede midenin yıkanması gerekir. Bu nedenle tarife kesinlikle uyulması gerekir.