Şifalı Bitkiler – Keten, Linum usitatissimum

Keten, Lein, Linum usitatissimum
Seyrek
Zeyrek
Siyelek
Kırbaş
Bezir otu
Şifalı keten

Familyası: Ketengillerden, Leingewäche, finaceae

Drugları: Ketentohumu; Lini semen,
Beziryağı; Lini oleum,
Keten küspesi; Lini seminis Placenta,
Keten ipliği; Filum lini streile
Ketenin tohumları ezilerek, hafifi ezilerek veya ezilmeden çayı yapılır veya sade olarak yenir ve de ketentohumunun yağı çıkarılır bu yağ beziryağı anılır ve unu elde edilir veya natürel ilacı yapılır. Keten otunun ise çok kaliteli olan ipi elde edilir ve bu çeşitli maksatlar için kullanılır.
Giriş: Keten çok eskiden takriben Babilliler ve eski Mısırlılardan beri çok çeşitli maksatlar için yetiştirilmiştir ve kullanılmıştır. Bu nedenle bazı botanik uzmanları 500 yıldır bazıları 7000 yıldır kültür bitkisi olarak yetiş-tirildiği ifade etmektedirler ve de Mısırdaki Firavun tapınaklarından ketenli elbiseler ve ketentohumu bulunmuştur. Günümüzde en çok kul¬lanılan Linum usitatissimum L. angustifalia`dan elde edildi ve bundan da zamanla yüzlerce alt türünün oluştuğudur. Ketenin bilinen 300 türü mevcuttur ve bunlardan bazıları; Büyük yapraklı (Koyu pembe çiçekli) Keten; Linum grandiflorum, Kırmızı çiçekli Keten; Linum viscosum, Narin Keten; L. Tenuifolium, Avusturya Keteni; L. austriacum, Fransız Keteni; L. narbonense gibi yaygın türler mevcuttur. Fakat tıbbi maksatla sadece L. usitatissimum ve bundan geliştirilen alt türler kullanılır.

Botanik: Ketenin asıl vatanının Türkiye, Suriye, Irak ve Mısır gibi Or-tadoğu ülkeleri olduğu, fakat 5000 yıldır kültür bitkisi olarak yetiştirilmesi nedeni ile günümüzde Avrupa, Asya, Amerika’nın Kuzey ve Gü¬neyinde yetiştirilmektedir. Yaprakları gövdeye oturmuş olup 2-3cm uzunluğunda 3-5mm genişliğinde, ince bir mızrak şeklinde, kenarları gövdeye dizilmiştir. Çiçekleri beş adet, açık mavi, mavi, beyazımsı mavi veya morumsu mavi renkte, balta, ters yumurta veya ters kalp şeklindeki taçyaprakları vardır ve ortadan ucu doğru damarları uzanır ve takriben 1-2cm uzunluğunda ve 1-1,8cm enindedir. Göbekte 5-6adet döllenme tozluğu ve taçyaprakları saran 4-6mm büyüklüğünde beş adet kupa yaprağı vardır. Meyveleri yuvarlak bir küre şeklinde içinde 8-12 bölüm vardır ve her bölümünde bir esmerimsi sarı, esmerimsi kırmızı veya altın sarısı renkte yumurta şeklinde hafif başlı 4-6mm uzunluğunda 1,5-2,5mm eninde ve parlak tohumlardan oluşur.

Yetiştirilmesi: Vatanı Türkiye ve Ortadoğu ülkeleri olan Ketenin Tür-kiye’de yetişmesi tabii ki gayet normaldir.

Hasat zamanı: Temmuz’dan Ekim’e kadar olgunlaşan meyve kapsülleri dövülerek tohumları çıkarılır ve kurutulur.

Birleşiminde: Ketentohumunun birleşimindeki maddeleri önemine göre şöyle sıralayabiliriz.
a) Ketenyağı beziryağı olarak adlandırılır ve öyle bilinir ve de takriben %35-45 oranında bulunur. Beziryağının türevleri;
b) Doymamış yağ asitleri (Açık formül için Çörek otuna bak), Linolenasit %45-55, Linolasit %12-23, Oleikasit içerir.
c) Musilaj türevleri %5-12 oranında olup bununda en önemli türevleri; Xylozlar, arabinozlar, galaktozlar, glukozlar, fruktozlar, rhamozlar ve galakturonasit’ten oluşur. Bu Musilajin %20si nötr ortamda, %15+65 ise asitli ortamda çözülür. Asitli ortam %15 ve %65 olmak üzere iki farklı Gruptan oluşur.
d) Siyanür asit glikozitler %0,1-1,5 arasında olup en önemlileri, Linustatin ve Neolinustatin en önemlileridir.
e) Enzimler, Linamarazlar ve Lotaustralinazlar bunlar çözülerek Siyanür asit diglikozitlere dönüşür ve Linanmarin ve Lotaustralin ortaya çıkar.
f) Steroleler, Cholesterol, Campesterol, Stigmasterol ve Sitosterol
g) Lignan türevleri %0,2 civarında olup en önemlileri; Secoisolaricinol-diglukozit ve çok çok az miktarda linusitmarin (=Hydroxy-5-methoxy-cis-Zimtasidi-cis-Zimtasidi-4-O-glukozit içerir)
h) Vitaminlerden; B1,B2,B3,E, Nikotin asidi, Folik asit ve Pantothen asidi içerir.
i) Ayrıca %20-30 ham protein, %3-5 mineraller ve % 4-7 ham lifler içerir.

Tesir şekli:
a) Ketentohumu; ishali ve kabızlığı önleyici, kandaki şekeri düşürücü, kanserin yayılmasını önleyici, bağırsaklardaki kokuşma, mayalanmayı, iltihapları, şişkinliği ve krampları önleyici ve de ağrı dindiricidir.

Araştırmalar:
1) Dr.A.Müller, Dr. H.P. Schöllig ve K.I. Grützner 70 Hasta üzerinde Keten tohumunun musilajindan elde edilen granülat ile bir tedavi denemesi yapmışlardır.Hastaların beli başlı önemli rahatsızlıkları, Mide ağrısı, Hazımsızlık, Ekşime, Bulantı, Kusma, Yanma ve İştahsızlık gibi olup üç günlük bir tedavi uygulanmıştır. Hastaların %80’u kısa süre içerisinde iyileşmişlerdir ve de herhangi bir yan tesiri görülmemiştir. (ZP.5.97.263).
2) Omega Pharma GmbH`dan Dr.S.Engel ve ekibinin araştırmalarına göre ketenyağı (Beziryağı) Zeytinyağı, Ayçiçeği yağı, Soya yağı ve Mısıryağı gibi bitki yağlarından daha kaliteli olduğu ve balıkyağına yakın değerde olduğunu belgelenmiştir. (NM.4.95.38).
3) Fareler üzerinde yapılan araştırmalar neticesinde, yemine ketentohumu katılan farelerin kanserli urlarının büyümediği ve çoğalmadığı görülmüştür. (H.H.B.5.680).
4) İnsanlar üzerinde yapılan bir araştırmada da ketentohumunun kandaki şekeri düşürdüğü tespit edilmiştir (Age).
5) D.Kritchevsky, S.A., Tepper ve DM. Klurfeld ve ekibi 1991`de Kemeler üzerinde yaptıkları araştırmalarda ketenin Lipid, Trigliserid ve Kolesterolü düşürdüğünü tespit etmişlerdir. (Age).
6) Prof.Dr. Schulz ve ekibi 20 Sağlıklı kişiye beş hafta sürede her gün hafif ezilmiş 45gr ketentohumu vermişler ve bu denemelerde sadece Thiocyanat (R-S-C=N) urinde artmıştır ve de bunun bir mahzurunun olmadığı tespit edilmiştir. (R.P.224)

Açıklama: Ketentohumu çok çeşitli maksatlar için kullanılmaktadır, bun-lardan en önemlisi bağırsak rahatsızlıklarına, özelikle bağırsak florasının bozulmasına karşı kullanılmasıdır. Ketentohumu bağırsak rahatsızlık¬larında akla ilk gelecek bitki olmalıdır, zira birçok özeliklere sahiptir, işte bunlardan bazıları:
1) Ketentohumu başta kabızlığa karşı kullanılır, fakat kabızlık (Peklik) diyince akla akut ve kronik kabızlık gelir. Akut kabızlık Sinameki ile hemen giderilebilir. Kronik Kabızlık ise bağırsak florasının çeşitli nedenlerle, içki, sigara, siyah çay, kimyasal ilaçlar, aşırı et ve et mamulleri ve de aşırı peynir çeşitlerinden yeme gibi yanlış beslenme ve alışkanlıklar nedeni ile bağırsakların bakteri dengesi (Bağırsak florası) bozulur. Bağırsak mukozası tahriş olarak aşırı derecede hassaslaşır buda kabızlık veya ishale neden olur. Böyle hassaslaşan ve tahriş olan Mide ve Bağırsakları kimyasal ilaçlarla tedavi etmek isterseniz uzun vadede vücudun mineral dengesi, vitamin dengesi ve bağırsak florası (Bağırsaktaki bakterilerin %97-98 faydalı bakteridir bunlar zamanla azalır ve zararlı olanlar çoğalır) bozulur. Bu nedenle tahriş olan, hassaslaşan ve florası bozulan bağırsaklar için en iyi ilaç ketentohumudur. Ketentohumunun birleşimindeki musilajlar sıvıları emerek bağırsaklarda ağır bir madde oluşturur ve bağırsakları hare-kete geçirir ve de yeniden düzenli gaita (Dışkı) yapmayı sağlar.
2) Bağırsak florasını yeniden yenileyebilen, dengeleye bilen en önemli bitkisel ilaç ketentohumudur. Bu nedenle bağırsakların 3-4ay süren bir ketentohumu kürü yapmaları sağlıkları için çok önemlidir. Tahriş olmuş ve hassaslaşmış bağırsaklar ve bağırsak florası için keten¬tohumu ilk akla gelen tedavi metodu olmaktadır.
3) Son yapılan araştırmalarda ketentohumunun sadece kabızlık ve ishale karşı değil aynı zamanda hassaslaşma ve tahriş sonucu ortaya çıkan mide ve bağırsak ağrıları, kramplar, şişkinlik, hazımsızlık, ekşi¬me, yanma, basınç, iştahsızlık, kusma ve bulantı gibi rahatsızlık¬larında iyileştirdiği tespit edilmiştir.
4)<