Şifalı Bitkiler – Mine otu, Verbena officinalis

Mine otu, Eisenkraut, Verbena officinalis
Güvercin otu
Kan otu
Demir otu
Mine çiçeği
Hakiki mine çiçeği

Familyası: Mineçiçeğigillerden, Eisenkrautgewâchse, Verbeane

Drugları: Mine otu; Verbenae herba
Mine otu (yaprak, çiçek ve sürgünleri) çay, tentür ve natürel ilaç yapı-mında kullanılır.

Giriş: Mine çiçeğinin 250 türü mevcuttur ve bunlardan en önemlisi Hakiki mine çiçeği; Verbena officinalis ve az miktarda Mavi mine çiçeği; Verbena hastata şifa maksadıyla kullanılır. Mine çiçek otu veya kısaca Mine otu tarihte eski Mısırlılar, Romalılar ve Keltler tarafından kullanıldığı bilinmektedir. Verbana’nın latnce kelime anlamı söz veya kelime anla¬mı¬na gelir. Yani insanın güzel konuşması veya sesinin güzelleşmesi nedeniyle bu isimle anıldığı ifade edilmektedir. Ayrıca officinalis kelimesi şifalı anlamına gelir.

Botanik: Mine otu nadiren bir yıllık fakat genellikle çok yıllık bir bitki olup sert bir gövdeye (sapa) sahip olduğundan demir otu diye de anılır. Vatanı Akdeniz ülkeleri olan bitki, zamanla dünyanın ılıman iklimli hemen her yöresine yayılmıştır. Mine 30-80cm boyunda çatal gövdeli iğ şeklindeki bir ana kök ve ondan yanlara ayrılan yan köklerden oluşur. Alt yaprakları oval kenarları kertikli, kısa saplı, ortadaki yaprakları büyük, kenarları iri dişli 3-6cm uzunluğunda 1-3cm eninde oval şekilde ve üstteki yaprakları küçük oval, kenarları bütün, tüylü ve koyu yeşil renk¬lidir. Çiçekleri uzun başak şeklindeki saplar üzerine dizilmiş 20-50adet çiçekten meydana gelir. Çiçekleri beyazımsı pembe renkte oldukça küçük ve kısmı dört parçalı gerisi boru şeklindedir.

Yetiştirilmesi: Türkiye’de yol kenarları, meralar, harabeler ve ırmak ke-narlarında yabani olarak yetişen bitkinin bahçe ve tarlalarda yetiştirilmesi oldukça kolaydır.

Hasat zamanı: Haziran’dan Ağustos’a kadar yerden 5-10cm yukarıdan kesilen Mine otu demetler halinde havadar, güneşli ve kuru yörelerde kurutulur. Malesef şifalı bitkiler toplama, kurutma, paketleme ve depo¬lama işlemleri sırasında çok yanlışlar yapılmaktadır. Bitkinin şifalı kısmı yaprak veya çiçekleri ise asla Güneş altında kurutulmaz ve mutlaka göl¬gede kurutulmalıdır. Ayrıca örneğin bitki 5 günde kurudu ise, 2 gün daha kurumada bırakmak mahzurludur, çünkü birleşimindeki eterik yağları kaybettiğinden kalitesi düşer. Sadece bitki kökleri Güneş’te kurutulur ve kurur kurumaz hemen paketlenip depolanması gerekir. Şifalı bitkilerin Aktarlar’da açıkta satılması kalitesini kısa sürede düşürür ve etkisini oldukca azaltır.

Birleşimi: Mine otunun birleşimindeki maddeleri önemine göre şöyle sıralayabiliriz;
a) İridoit türevleri %0,15-0,2 arasında olup en önemli alt türü Verbenalin (Cornin) ve ayrıca az miktarda hastatosid ve dihydroverbenalin’den meydana gelir. Verbenalin bağırsaklarda verbenalol ve glikoza ayrılır.
b) Hidroksisinamikasit türevleri %0,6-1 arasında olup en önemlileri; verbaskosid (=3,4-dihidroksi-β-feniletoksi-α-L-rhamnopyranosil-(13)-4-O-caffeoyl-β-D-glicopyronsit) Eukovosit, Izoverbaskosit ve martynosit’i sayabiliriz.
c) Flavonitler; Luteolin-7

-O-diglukronit, Apigenin-7-O-diglukronit ve Acacetin-7-O-diglukronit ile
d) Flavonlardan; 6-hydrosiapigenin, 6-hidroksiluteolin, artemitin, sorbifolin, pedalitin ve nepetin
e) Ayrıca C-vitamini, β-karotin, silisikasit %10-15 oranında çok az miktarda eter yağı ve tanin içerir.

Tesir şekli: Teskin edici, sinirleri güçlendirici, terletici, krampları çözü¬cü, ağrıları dindirici, karaciğeri kuvvetlendirici, safra ve sütü artırıcı özelliğe sahiptir.

Araştırmalar:
1) 29 Bronşitli hasta üzerinde verbenalin ile yapılan tedavide 4 günde tamamen 9’unda orta derecede ve 11’inde hafif iyileşme görülmüştür. (HHB.VI.1112)
2) Recio ve ekibi 1994’de fareler üzerinde yaptığı deneyde Mine otunun iltihapları önlediği tespit edilmiştir. (ZP.6.99.356)
3) Chibanguza ve ekibi 1989’da kurbağalar üzerinde yaptığı bir araştırmada mine otu ekstresi salgıları artırdığı tespit edilmiştir. (ZP.6.99.356)
4) Hu ve ekibi 1992’de yaptıkları bir araştırmada Mine otu ekstresinin bağışıklık sistemini güçlendirdiği tespit edilmiştir. (ZP.6.99.356)

Kullanılması:
a) Araştırmalara göre bronşite karşı kullanılabileceği tespit edilmiştir. Fakat Itır kadar etkili değildir.
b) Komisyon E 22a nolu ve 01.02.1990 tarihli monografi bildirisine göre mine ot veya ekstresinin başta ağız ve yutak mukoza rahatsızlıkları, bademcik iltihaplanması, boyun ağrısı, nefes yolları hastalıkları, öksürük, astım, boğmaca gibi ayrıca ağrılar, kramplar, dermansızlık, sinirsel rahatsızlık, hazımsızlık, karaciğer ve safra rahatsızlıkları, sarılık, idrar yolları rahatsızlıkları gibi rahatsızlıklara karşı kullanılabileceği ifade edilmektedir.
c) Halk arasında migren, baş ağrısı, uyuyamama, sinirlilik, hafif depresyon ve sinüzite karşı kullanılır. Guatr (kalkan bezinin büyümesi), kalkan bezi yetersizliği (hipotiroidizm) karşı da kullanılır.

Çayı: İki kahve kaşığı demliğe konur ve üzerine 300-400ml kaynar su ilave edilerek 5-10dk demlenmeye bırakıldıktan sonra süzülerek içilir.

Çay harmanları:

Gökçek Sinüzit ve bademcik iltihap çayı;
>22,5 gr Mürver çiçeği
>22,5 gr Çuha çiçeği
>22,5 gr Mine otu
>22,5 gr Kekik otu
>10 gr Çentiyan kökü

Gökçek Hipotirodizm çayı;
>30 gr Boz otu
>30 gr Sıraca otu
>20 gr Mine otu
>20 gr Havalı yosun

Gökçek Hipotirodizm çayı;
>30 gr Boz otu
>30 gr Sıraca otu
>20 gr Mine otu
>20 gr Alıç yaprak ve çiçeği
>20 gr Havalı yosun

Gökçek Sinüzit çayı
>22,5 gr Çuha çiçeği
>22,5 gr Mine otu
>22,5 gr Mürver çiçeği
>22,5 gr Ebelik kökü
>10 gr Çentiyan kökü

Aromaterapide: Mine otu su buharı ile damıtılarak eter yağı elde edilir. Mine esansı dermansızlık, halsizlik, üşütme hastalıkları, baş dönmesi, sinirlilik, isteksizlik ve konsantre olamamaya karşı kullanılır. Günde 1-2damla esans bir parça ekmek veya balla alınır. Çevreye güzel koku yayması için 8-10damla bir bardak suya, aroma lambasına veya aroma konisine damlatılırsa odada güzel koku yapar.

Yan tesirleri: Bilinen bir yan tesiri yoktur. Sadece hamile kadınların kullanmaması gerekir. Çünkü rahmi etkileyici ve uyarıcıdır. Bu nedenle ceninin düşmesine neden olabilir.