Şifalı Bitkiler – Tavşanotu, Baerenklau, Heracleum sphandylium

Bir Yıllık | 0,4-1,2m | 6-10 Aylar | Ho,Na | Yaprakları | Çok Zehirli

Tavşan otu, Baerenklau, Heracleum sphandylium
Tavşancılotu
Ayı pençesi
Herkules otu

Familyası: Maydanozgillerden, Doldengewaechse, Apiaceae

Drugları: Tavşan otu: Heraclei sphondylii herba
Tavşan ot kökü: Heraclei sphondylii radix
Tavşan otu çay ve tentür yapımında, kökleri ise nadiren çay yapmak için kullanılır.

Giriş: Maydanozgillerin alt grubu olan tavşanotugillerin (heracleumgiller) takriben 60 türü mevcuttur ve bunlardan tavşan otu: heracleum sphandylium ve büyük tavşan otu: heracleum mantegazzianum yaygın ola¬¬rak kullanılanlardır. Latince sphandylium omurgalı anlamına gelir, çünkü yaprak sapları omurga gibi genişleyerek gövdeye sarılır. Tarihte eski Yunanlılar tarafından kullanılan bitki Herkules otu adı ile de anılır.

Botanik: Bitki iki veya çok yıllık boyu 80-200cm olup, yetiştiği yöreye göre farklı boyda olabilir. Yaprakları oldukça farklı yapıdadır. Alt yap-rakları 7-9yan yapraktan meydana gelir ve yan yaprakları oval olup, kenarları hafif kertiklidir. Ortadaki yaprakları üç parçalı her parça 3-5loplu kenarları derin dişli ve düzensizdir. Çiçekleri uzun bir sap üzerinde şemsiye şeklindedir. Şemsiyeler 12-16adet şemsiyeciklerden meydana gelir. Bir şemsiyecikte 30-50çiçek bulunur ve kenardaki çiçekleri beyaz taç yapraklı iken ortadakiler sarımsı renktedirler.

Yetiştirilmesi: Nemli çimenliklerde, seyrek ormanlarda kendiliğinden yabani olarak yetişir.

Hasat zamanı: Tavşan otu Haziran’dan Eylül’e kadar yerden 5-10cm yukarıdan kesilerek demetleri yapılır ve de gölgeli ve havalı bir yerde kurutulur. Kökleri sonbaharda söküldükten sonra temizlenir ve kurutulur. Kurutulan ot ve kökleri özel muhafaza edilir. Malesef şifalı bitkiler top-lama, kurutma, paketleme ve depolama işlemleri sırasında çok yanlışlar yapılmaktadır. Bitkinin şifalı kısmı yaprak veya çiçekleri ise asla Güneş altında kurutulmaz ve mutlaka gölgede kurutulmalıdır. Ayrıca örneğin bitki 5

günde kurudu ise, 2 gün daha kurumada bırakmak mahzurludur, çünkü birleşimindeki eterik yağları kaybettiğinden kalitesi düşer. Sadece bitki kökleri Güneş’te kurutulur ve kurur kurumaz hemen paketlenip depolanması gerekir. Şifalı bitkilerin Aktarlar’da açıkta satılması kalitesini kısa sürede düşürür ve etkisini oldukca azaltır.

Birleşimi: Tavşan otunun birleşimindeki önemli maddeler şunladır;
a) Furokumarinler %0,4-0,7 arasında olup en önemlileri; Angelicin, Bergapten (Heraclin), Pimpinellin, Sphondin, Xanthotoxin ve Phellopterin
b) Ayrıca çok az miktarda eter yağı içerir.

Köklerindeki en önemli maddeler şunlardır;
a) Furokumarinler %0,8-1,2 arasında olup en önemlileri; Pimpinellin, Izopimpinellin, Sphandin, Angelicin ve Xanthotoxin
b) Ayrıca çok az miktarda eter yağı içerir.

Tesir şekli: Teskin edici, ağrı giderici, şişkinlik giderici, ishali önleyici ve sindirimi kolaylaştırıcı özelliklere sahiptir.

Kullanılması:
a) Üniversite kliniklerinde tedavi denemeleri ve araştırmalar yapılma¬mış-tır. Bu nedenle bugünkü bilgilere göre 2. sınıf bir şifalı bitkidir. Tavşan otu yerine daha etkili olan başka bitkiler kullanılmalıdır. Örneğin sindirim rahatsızlıklarına karşı Harpago, Çörek, Centiyan, Papaya pre-paratları veya Gökçek İksiri daha etkilidir.
b) Halk arasında sindirim rahatsızlıkları, sinirsel rahatsızlıklar, sara, mide ve bağırsak üşütmesi ve de ishale karşı kullanılır. Bana göre tavşan otu yerine diğer şifalı bitkilerin kullanılması daha uygundur. Şişkinliğe karşı Kimyon, sinirsel rahatsızlıklara karşı Kılıç otu, saraya karşı Tatula, ishale karşı Beşparmak kökü daha etkilidir.

Yan tesirleri: Yaz aylarında deride kızarıklık ve alerjiye neden olabilir.