Şifalı Bitkiler – Yersarmaşığı, Gundelrebe, Glechoma hederacea

Çok Yıllık | 0,1-0,4m | 4-7m | Ça,Na | Otu

Yersarmaşığı, Gundelrebe, Glechoma hederacea
Cerahat otu
Cerahat sarmaşığı

Familyası: Ballıbabagillerden, Lippenblütengewchse Lamiaceae

Drugları: Yersarmaşığı otu; Glechomae hederraceae herba
Yersarmaşığı otunun çayı içilir ve Natürel ilacı yapılır.

Giriş: Yersarmaşığı otu Ballıbabagillerin bir alt grubu olan Glecho¬ma¬giler-den olup bu grupta 5 tür mevcuttur ve Cerahat sarmaşığı bu türlerden en çok bilinen ve kullanılan türdür. Ayrıca nadirde olsa bulunan tüylü yersarmaşığı; Glechoma hirsuta ve Sırp Yersarmaşığı; G.serbicayı sayabiliriz. Glechon Nane gibi ve hederaea ise duvar sarmaşığı gibi anlamına gelir. Bitkinin yapraklarının duvar sarmaşığına benzediğinden böyle isimlendirilmiştir. Bitkinin kısmen yerde sürünmesi nedeni ile Türkçe yersarmaşığı diye anılır ve almanca cerahat anlamına gelen Gün¬de ile anılması ise bitkinin cerahatli yaralara karşı kullanılmasındandır.
Vatanı Balkan ülkeleri olduğu tahmin edilen bitki günümüzde ılıman ül¬ke-lerde özellikle nemli Çimenlikler ormanların seyrek yerleri ve kenarları ırmak, gül ve gölet civarlarında yetişir. Eskiden Kurşun madeninde veya Kurşunlu işlerde çalışanlarda görülen rahatsızlıklara karşı vücudu kur-şundan arındırmak için kullanılmıştır.

Botanik: Bitkinin yerde sürünen ve arada bir düğümlenen ve buradan yukarı doğru çıkan gövdeden oluşur. Yerde sürünen sürgünlerin boğumlarında toprağa doğru saçak bir kök ve yukarı doğru yükselen gövdelerle bulunduğu yerde kümeler oluşturan bir bitkidir. Yersarmaşığı 10–40 cm boyunda çatallaşmayan ana gövdesi dört köşeli nadiren tüysü, genlikle tüylü üzeri kırmızımsı kahve renklidir. Yaprakları karşılıklı kalp veya Böbrek şeklinde, kenarları derin kertikli taze iken koyu yeşil, olgunla¬şınca kahverengimsi yeşil renkte olabilir. Çiçekler iki çeneli alt çeneği üç loplu ortadaki lopu diğerlerine göre oldukça büyüktür ve geri kısmı ince boru şeklinde morumsu leylaki veya leylaki renklidir. Kupa yaprakları uçlara doğru iki dudaklı beş dişli ve dişleri sivri loplardır.

Yetiştirilmesi: Yersarmaşığı yabani olarak bol miktarda yetiştiğinden kültür bitkisi olarak pek yetiştirilmez. Bahçe ve tarlalarında yetiştirmek isteyenlerin yarı gölgelik ve nemli olan yerlere köklerinden ektiklerinde bitki kısa sürede bulunduğu yerde kümeler oluşturur.

Hasat Zamanı: Nisandan Ağustosa kadar toplanan Yersarmaşığının üst kısmı, güneşli ve havadar yerde kurutulduktan sonra özel kaplarda muhafaza edilir. Malesef şifalı bitkiler toplama, kurutma, paketleme ve depolama işlemleri sırasında çok yanlışlar yapılmaktadır. Bitkinin şifalı kısmı yaprak veya çiçekleri ise asla Güneş altında kurutulmaz ve mut¬laka gölgede kurutulmalıdır. Ayrıca örneğin bitki 5 günde kurudu ise, 2 gün daha kurumada bırakmak mahzurludur, çünkü birleşimindeki eterik yağları kaybettiğinden kalitesi düşer. Sadece bitki kökleri Güneş’te kuru-tulur ve kurur kurumaz hemen paketlenip depolanması gerekir. Şifalı bitkilerin Aktarlar’da açıkta satılması kalitesini kısa sürede düşürür ve etkisini oldukca azaltır.

Birleşimi: Yersarmaşığı otunun birleşimindeki maddeleri önemine göre şöyle sıralayabiliriz.
a) Eterik yağ türevleri % 0,1 – 0,5 arasında olup üç önemli gruba ayrılır.
1) Monoterpenketonlar; Pinocamphen (-), Menton (+) ve Pulego
2) Monoterpenler; Germacren D ve B, cis Ocimen, α- ve β-Pinen ve 1,8 – Sineol
3) Sesquiterpenoitler; Glechomafuran ve Glechomanolid
b) Sinamikasittürevleri; Rosmarinasit, Kaffeeasit ve Ferulaasit
c) Organikasitler; Asetilasit, Tartarikasit
d) Flawonitler; Cymarosid, Cosmosyin, (Apigenin -7- glikozit), Hyperosit (Quercetringlikozit), Luteolin – 7 – glikozit
e) Ayrıca Triterpenkarbonikasitler, Tanin, Saponiler ve acı maddeler içerir.

Araştırmalar: Yersarmaşığı ile bugüne kadar modern klinik araştırması yapılmamıştır. Elimizdeki bilgiler Doktorların ve Hekimlerin kişisel tecrübelerine dayanmaktadır.
Pitsuhaft’a (Hufelandin meslek arkadaşı) göre Akciğer rahatsızlıklarına Leclerce göre Akciğer veremine, Kneippe göre öksürük, bronşit ve bal-gama karşı kullanmışlar ve tavsiye etmişlerdir.
Künzle ve Messegue’ye göre Öksürük ilacı ve bronşları balgamdan temiz-lediğini ve Astıma karşı etkili olduğunu iddia etmektedir. (BH II. 613)

Tesir Şekli: Üşütme rahatsızlıklarını önleyici, iltihapları önleyici, yaraları iyileştirici, balgam söktürücü, damarları büzücü, metabolizmayı kuvvetlendirici

Kullanılması:

Halk arasında; başta öksürük, Bronşit,

Astım, Mide- bağırsak ve mesane üşütmesi ve orta kulak iltihaplarına karşı kullanılır.

Çay: İki kahve kaşığı kurutulmuş ince kıyılmış yersarmaşığı otu demliğe konur ve üzerine 300–500 ml kaynar su ilave edilerek 5–10 dakika demlemeye bırakıldıktan sonra süzülerek içilir.

Çay Harmanları:

Bahar nezlesi ve Nefes yolları alerjisi çayı
>20 g Yersarmaşığı otu
>20 g Zufa otu
>35 g Çörek tohumu
>15 g Göz otu
>10 g Lavanta Çiçeği Bronşit çayı
>20 gr Yersarmaşığı otu
>20 gr Kantaron otu
>20 gr Şahtere otu
>20 gr Y.Akdiken kabuğu
>20 gr Atkuyruğu otu

Bronşit Çayı
>20 g Yavşan otu
>20 g Öksürük otu
>20 g Meyan kökü
>20 g Sinirliot
>20 g Yersarmaşığı otu

Yan tesirleri: Bilinen bir yan tesiri yoktur.