Şifalı Bitkiler – Yılan kökü, Rauwolfia, Rauwolfia serpentina

 

Çok Yıllık | 0,3-1m | 5-8 Aylar | Kökü | Zehirli

Yılan kökü, Rauwolfia, Rauwolfia serpentina L.
Rauvolfiya
Yılan çalısı
Hint Yılan kökü

Familyası: Akdikengillerden, Kreuzdornyewächçe, Rhamnaceae.

Drugları: Yılankökü; Rauwolfia radix Yılan kökünün sadece kökleri çay, tentür ve Natürel ilaç yapımında kullanılır.

Giriş: Akdikengillerin bir alt grubu olan Yılankökügillerden (Rauvolfiya¬gil-ler) olan Hint Yılan kökünün takriben 100 türü mevuttur. Bulardan en çok bilinen ve kullanılanı Hint Yılan kökü; Rauwolfia serpantine olup bunun haricinde Afrika; Amerika; Çin ve Kanada Yılan kökü diye bilen bitkiler de mevcuttur. Alman Botanikçi Dr. Leonhard Rauwolfia (1540- 1596) Hindistana bir seyahat yapar ve buradaki Şifalı bitkileri inceleyen bir kitap (1582) yazar. Onun bu hizmetlerini anmak için bu bitkiye onun adı verilir. Serpentina Yılan kökü demektir. Bitkinin yaprakları eskiden Hitliler tarafından Yılan ve böcek sokmasına karşı kullanılmıştır. Tarihte MÖ. 1000 yıllarında eski Hintliler tarafından Böcek ısırması, yılan sokması, üzüntü, sıkıntı gibi rahatsızlıklara karşı kullanılmıştır. Günümüzdeki modern araştırmalarla Yüksek tansiyonu düşürücü özelliğinin keşfedil¬mesi ile birlikte bitkinin önemi artmıştır.

Botanik: Yılan kökü 30–100 cm boyunda 1 m yi bulan bir Funda veya çalı şeklinde küçük bir Ağaççık olup sürekli yeşil dikine yükselir, tüysüz ve tropik veya subtropik iklimde yetişir. Yaprakları genellikle üçlü şekilde sapın etrafına dizilmiş olup, kenarları bütün, mızrak şeklinde uca doğru sivrice, derimsi, koyu yeşil renkli, kısa saplı, 8–20 cm uzunluğunda ve 3–7 cm enindedir. Çiçekleri şemsiye şeklinde topluca bir arada olup takriben beş şemsiyecikten meydana gelir ve her şemsiyecikte 8 -12 adet çiçekçikten meydana gelir. Çiçeklerin ucu beş loplu geri kısmı ise boru şeklinde olup beyaz renktedir.
Kökleri 10–15 cm uzunluğunda 1,5- 3 cm kalınlığında kabuğu sarımsı kahve renkli içi beyazımsı sarı renkli cam gibi kırılır ve acımsı bir tadı vardır.

Yetiştirilmesi: Yılan kökü, tropik ve subtropik ülkelerde yetişir, Türkiye’ nin Akdeniz bölgesinde yetiştirmek mümkündür. Eskiden Hindistan ve Bangladeşin Himalaya dağlarının eteklerinde yabani olarak yetişen bitki günümüzde Bangladeş, Pakistan, Tayland, Malezya, Endonezya ve az miktarda Türkiye de yetiştirilmektedir.

Hasat zamanı: Kasım ve Aralık aylarında kökleri çıkarıldıktan sonra te-miz¬lenir, güneşli, havadar ve gölgelik yerlerde kurutulur.

Birleşimi: Yılan kökünün birleşimindeki maddeleri önemine göre şöyle sıralayabiliriz.
a) İridolalkaloitler % 1–2 olup en önemlilerini dört grupta toplayabiliriz.
1) Yohimbantipler ; Reserpin % 0,14, Rescinnamin (Reserpinin), İzorauhimbin, Deserpidin, Yohimbin, α- Yohimbin ve Reserpin
2) Heteroyohimbantipler; Serpentinin (Serpentidin) % 0,13 , Serpentin, Raubasin (Ajmdicin) ve Reserpilin,
3) Sarpagantipler ; Sarpagin (Raupin)
4) Ajmalintipler ; Ajmalin (Rauwolfin)
b) Ayrıca; Reçine, Sabit yağlar, Nişasta, Alkoller, Fitosteroller (Phytosteroller)

Araştırmalar: Bangaldeşli Rumphius Yılan kökü yapraklarının yılan sok-ması ve Böcek ısırmasına karşı etkili olduğunu tespit etmiş ve bu ko¬nuda yazılar yazmıştır.(1741)
Hindistanlı Cofra 1933 de Yılan kökünün tansiyon düşürücü özelliğini keşfetmiş ve VAKİLİ 1940 da klinik araştırmalara başlamıştır.
1) İlk önemli ve modern araştırma O. Leeser tarafından 1954 de 24 Doktor üzerinde 4 hafta süren bir Tedavi denemesi yapmıştır. Bu araştırma sonucunda Yılan kökünün hem tansiyon düşürücü hem de merkez sinir sistemi ve beyine etki ettiği tespit edilmiştir. (LBH. II- 501) Bu araştırmaya benzer bir araştırmada W.L Tempetton 6 hasta üzerinde yapmış ve aynı sonuca varmıştır.
2) F. Klausgraber ve ekibi Yüksek tansiyon problemi olan 83 hasta üzerinde 3–4 ay süren Tedavi süresinde Hastaların çoğunun iyileştiğini gözlemlemiştir. ( H.H.B VI. 371)
3) R. Heintz, H.Losse ve ekiplerinin 1954 de 57 yüksek tansiyon problemi olan hasta üzerinde Tedavi denemesi yapmışlar ve hastaların iyileştiği görülmüştür. (Age)
4) G. Honheiser ve ekibi 1955 de 53 Yüksek tansiyon problemi olan hasta üzerinde 3–4 ay süren Tedavi denemesi yapmışlar ve Hastaların iyileştiği görülmüştür.(Age)

Tesir Şekli: Tansiyon düşürücü, teskin edici, antidepresif ( Depresyon önleyici)

Kullanılması:
a) Araştırmalara göre; başta yüksek tansiyona karşı kullanılır.
b) Komisyon E’ye göre; Komisyon E 18.09.1986 tarih ve 173 nolu Monografi bildirisine göre; Yılan kökü başta beslenme nedeni ile orta-ya çıkan Yüksek tansiyon ve bununla birlikte ortaya çıkan korku, gerginlik, huzursuzluk ve kalp çarpıntısına karşı kullanılır.
c) Homöopatide; Yüksek tansiyon, yorgunluk, depresyon, Konsantras¬yon zafiyeti, baş dönmesi, baksan hücumu, kalp çarpıntısı, hiperaktif (Aşırı hareketlilik) ve Agresivitate (saldırganlık) gibi rahatsızlıklara karşı kullanılır.
d) Halk arasında; Yüksek tansiyon, Sinirlilik, stres, Sara, depresyon, Kan dolaşımı anormallikleri, şizofreni gibi rahatsızlıklara karşı kul¬lanılmıştır.
II) Eskiden yaprakları yılan sokması ve böcek ısırmasına karşı kul-lanılmıştır.

Açıklama: Yılan kökü bir taraftan tansiyon düşürücü diğer taraftan Mer-kez sinir sistemine etki ederek teskin eder. Bu nedenle de hem Antihipertoni (Yüksek tansiyona karşı) hem de sedetif (teskin edici) olarak kullanılır. Yılan kökü korku, stres, depresyon, sara ve hatta şizofreniye karşı dahi kullanılmış ve yine Yüksek tansiyona karşı etkili olduğu yapılan ilmi araştırmalarda da tespit edilmiştir. Yılan kökünün birleşiminde 50 den fazla İridoidalkaloit tespit edilmiştir. Bazı uzmanlar sadece Reserpin kullanıldığında da aynı etkiyi göstereceğini iddia etmişler fakat çok kompleks yapıya sahip olan alkaloitlerin farklı etkileri ve özellikleri nedeni ile bütün olarak kullanılmasının daha uygun olacağı görülmüştür. Yılan kökünün birleşimindeki Reserpin Santral sinir sistemine, Ajmalisin çevre sinir sistemine, Serpentin krampları önleyici ve damarları genişletici ve Ajmalin Kalp ritmine etki ederler.

Çay: Yarım kahve kaşığı ince kıyılmış ve kurutulmuş Yılan kökü demliğe konur ve üzerine
300- 400 ml kaynar su ilave ettikten sonra 5–10 da¬kika demlemeye bırakılır ve sonra süzülerek içilir.

Çay Harmanları:

Gökçek Yüksek Tansiyona Çayı:
>5 g Yılan kökü
>35 g Ökseotu
>20 g Zeytin yaprağı
>20 g Alıç Çiçeği
>20 g Kedi ot kökü

Gökçek Teskin Edici Çay
>5 g Yılan kökü
>40 g Kılıç otu
>15 g Lavanta Çiçeği
>20 g Oğul otu
>20 g Çarkı felek otu

Gökçek Teskin Edici Çay
>5 g Yılan kökü
>30 g Alıç Çiçeği
>25 g Kokulu Yapışkan ot
>10 g Pelin otu
>30 g Çarkı felek otu

Gökçek Sara çayı
>5 g Yılan kökü
>30 g Kedi ot kökü
>30 g Papatya Çiçeği
>35 g Kava –kava kökü

Gökçek Yüksek Tansiyon Çayı:
>2 g Yılan kökü
>30 g Ökseotu
>48 g Alıç çiçeği ve yaprağı
>20 g Zeytin yaprağı

Gökçek Teskin Edici Çay
>5 g Yılan kökü
>30 g Oğul otu
>20 g Lavanta Çiçeği
>45 g Kılıç otu

Gökçek Kronik Böbrek İltihapları çayı
>30 g Meyan kökü
>30 g Huş yaprağı
>20 g Ökse otu
>15 g Altın başağı otu
>5 g Yılan kökü

Gökçek Yüksek Tansiyona Çayı:
>5 g Yılan kökü
>35 g Alıç çiçeği + meyvesi
>20 g Kedi ot kökü
>20 g Civanperçemi otu
>20 g Eğri kökü

Gökçek Yüksek Tansiyon Çay:
>5 g Yılan kökü
>25 g Ökseotu
>20 g Zeytin yaprağı
>40 g Alıç çiçeği + yaprağı
>10 g Kedi ot kökü

Ho: Yılan kökünden 20 gram ince kıyıldıktan sonra bir şişeye konur ve üzerine 80 ml % 70’lik Alkol ilave edilerek 4–5 hafta güneş ışınlarından uzakta muhafaza edilir. Şişedeki sıvı bu süre sonunda süzülerek Homöo-patide “Rauwolfia” ismi ile anılan Tentür elde edilir. Bu tentürden günde 3–5 defa 10–15 damla 4–6 hafta süreyle alınır.
Yukarıdaki çay harmanlarından da aynı şekilde Posyonlar yapılır.

Hastalığın Belirtisi (semptom) :
1) El ve ayaklar ağır ve dövülmüş gibi hissedilirse
2) Donuk, soluk, sersem gibi ve baş dönmesi varsa
3) Gece huzursuzlukları ve ateşi nedeni ile uyuyamama
4) Uyuyamama
5) Periyodik olarak vücuda ateş dalgalarının yayılması, hücum etmesi

Yan tesirleri: Tarife uyulmaz ise çok uyuşturur ve yorgunluk verir. Ha-mile ve emzikli kadınların kullanması mahurludur. Çok uzun süre kul¬lanıl-dığında Parkinson (felç) hastalığı ve depresyona neden olabilir.

B) Amerika Yılan Kökü, Amerikanische Rauwolfia, Rauwolfia Tetraphyll
Genellikle Amerikanın tropik ülkelerinde yetişen 50–200 cm boyunda çok sık çatallaşan, yapraklarını dökmeyen bir ağaççıktır. Yaprakları dallara genellikle dörtlü şekilde bir arada ve çapraz şekilde bulunurlar. Yaprakları değişik büyüklükte olup kenarları bütün ve hafif dalgalı, koyu yeşil renkli ve oval şekildedir. Çiçekleri beyaz oldukça küçüktür ve meyveleri önce yeşil sonra kırmızı ve nihayet siyah bir renk alır. Birleşimindeki alkaloitlerin ana maddesini alfa – Yohimbin (Rauwolscin) oluşturur.

C) Afrika Yılan Kökü, Afrikanische Rauwolfia, RauwolfiaVomitoria
Buna Büyük Yılan kökü de denir. Çünkü 4–7 m boyunda bir ağaçtır. Genellikle Kongo’da Yetiştiğinden Kongo Yılan kökü diye de anılır. Yaprakları 7- 20 cm uzunluğunda 3–10 cm eninde oval veya mızrak şeklindedir. Birleşimindeki alkaloit türevlerinden Reserpin ama alkaloiti oluşturur. Kökü Afrikalılar tarafından Krampları, ishal ve sarılığa karşı kullanılır.

D) Çin Yılan Kökü, Chinesische Rauwolfia, Rauwolfia chinesensis
Çin Yılan kökünün Yaprak ve çiçekleri Hint Yılan köküne çok benzer fakat üzerinde yeterince araştırma yapılmamıştır.

E) Kanada Yılan Kökü, Kanadische Rauwolfia, Rauwolfia Canadensis

Kanada Yılan kökünün birçok özelliği Amerika Yılan köküne benzer, fakat üzerinde yeterince araştırma yapılmamıştır.